جنگ میان غزه و اسرائیل؟! صابر گل‌عنبری انتظار می‌رفت تعو | مطالعات راهبردی آمریکا
جنگ میان غزه و اسرائیل؟!
صابر گل‌عنبری
انتظار می‌رفت تعویق تخلیه منازل برخی ساکنان محله شیخ جراح در قدس فتیله تنش جدید میان فلسطینی‌ها و اسرائیل را پایین بکشد؛ اما گویا این عقب‌نشینی بر نتانیاهو گران آمده و در معرض انتقادات تند راستگرایان افراطی قرار گرفته است. از این رو، عملا در جهت لغو جشن یهودیان ناسیونالیست در سالروز اشغال قدس شرقی و مسجد الاقصی اقدامی نشد و نیروهای اسرائیلی امروز با فلسطینی‌ها در اطراف و داخل مسجد درگیر شدند.
در تماسی که با یکی از دوستان روزنامه‌نگار از داخل مسجد الاقصی داشتم، از خشونت افسارگسیخته علیه نمازگزاران، حملات با گاز اشک آور و تیراندازی در مسجد الاقصی و زخمی شدن حدود 300 نفر و بازداشت دهها نفر می‌گفت. هر چند پس از شدت گرفتن درگیری‌ها، منابع اسرائیلی خبر دادند که یهودیان ناسیونالیست ورود به مسجد الاقصی را لغو کرده‌اند؛ اما دسته‌هایی از این افراد به تحریک فلسطینی‌ها پرداختند و ورود نظامیان اسرائیلی به مسجد الاقصی و رفتار خشونت‌بار آنان اوضاع را از کنترل خارج کرد. دیروز محمد ضیف فرمانده کل شاخه نظامی حماس تهدید کرده بود که اگر امروز یهودیان تندرو وارد مسجد شوند، گروه‌های فلسطینی واکنش نشان خواهند داد. هر چند این ورود اتفاق نیفتاد، اما برخورد خشونت‌بار نظامیان اسرائیلی با فلسطینی‌های داخل مسجد الاقصی و خودداری آن‌ها از ترک این مکان با توجه به حساسیت‌های همیشگی به حضور آن‌ها، باعث شد که نیروهای فلسطینی تهدیدات خود را عملی کرده و حملاتی موشکی به شهرک‌های اطراف نوار غزه و همچین خود شهر قدس انجام دهند. پس از تهدیدات ضیف، سازمان اطلاعات مصر دیشب با رهبران حماس تماس گرفته و خواستار آرام کردن اوضاع شد که ظاهرا طرف حماسی همه چیز را منوط به تحولات امروز در مسجد الاقصی کرده بود که آن هم چنین سیری پیدا کرد. هر چند مهم‌ترین مراکز دولتی اسرائیل در این شهر واقع است، اما در گذشته نیروهای فلسطینی از بیم این که موشک‌ها در مناطق فلسطینی و حتی اماکن مقدس فرود آید، قدس را کلا از دایره حملات خارج ساخته بودند و چندان سابقه نداشته که موشکی از غزه به قدس شلیک شود، اما امروز شلیک ده موشک به قدس غربی در خور توجه بود. این شلیک‌ها نشان از بالا رفتن دقت این موشک‌ها و اطمینان از فرود آمدن آن‌ها در اماکن مورد نظر است. البته بنا به اعلام ارتش اسرائیل، سامانه گنبد آهنین هفت موشک از مجموع ده موشک را ساقط کرده است، ولی باز اصابت سه موشک به اهدافی میتواند دردسرساز باشد. ذکر این نکته هم مهم است که اهمیت این حملات فلسطینی‌ها، بیشتر نه از جهت قدرت تخریبی و خسارت و تلفاتی است که بر جای می‌گذارند، بلکه بیشتر به خاطر فضای ناامنی است که در مناطق اسرائیلی‌نشین ایجاد می‌کند؛ والا هنوز بیشتر این موشک‌ها از قدرت تخریبی بالایی برخوردار نیستند. اما شلیک مداوم آن‌ها در حملات متقابل کلا زندگی در شهرها و مناطق یهودی‌نشین را فلج می‌کند و آسیب‌های روانی و اقتصادی زیادی را متوجه اسرائیلی‌ها می‌کند. اسرائیلی‌ها بر عکس فلسطینی‌ها به چنین وضعیتی عادت ندارند و همین فشار مضاعفی را بر جامعه و دولت اسرائیل وارد می‌کند.
اکنون پرسش این است که آیا ممکن است که جنگی دیگر رخ دهد؟ به نظر نگارنده نه اسرائیل و نه نوار غزه خواهان جنگ نیستند و حداکثر خواسته فلسطینی‌ها توقف تخلیه شیخ جراح، پایان فشارها به خانواده‌های ساکن آن و خروج نیروهای نظامی از مسجد الاقصی و آزاد کردن بازداشت شدگان است. جنگ در این شرایط به نفع هیچ کدام از دو طرف نیست، اوضاع شکننده داخلی اسرائیل اجازه جنگ نمی‌دهد و تصمیم جنگ صرفا در اختیار نتانیاهو نیست و غزه‌ای هم که در چند سال اخیر از زیر آوار سه جنگ ویرانگر پیشین اندکی خود را بازسازی کرده است، نمی‌تواند پذیرای جنگی جدید باشد. اما همه چیز به تحولات میدانی و کنش واکنش‌های دو سویه بستگی دارد و همین مساله میتواند موجب خروج کامل اوضاع از کنترل شود. پس از حملات موشکی، اسرائیل حملات هوایی شدیدی به غزه انجام داده، تا ببینیم ساعاتی آتی و فردا چه اتفاقی می‌افتد.
باید دید که تلاشهای فشرده مصر، قطر و سازمان ملل میتواند از وقوع جنگ ناخواسته جلوگیری کند یا خیر؟ نکته پایانی این که حملات امروز نیروهای فلسطینی با حملات مشابه در گذشته تفاوتی اساسی داشت و همین نشان از شکل‌گیری معادله جدید است. قبلا حملاتی که از غزه صورت می‌گرفت، صرفا با تحولات این منطقه ارتباط داشت و اتفاقات مهم‌تری در کرانه باختری و قدس افتاده است، اما نیروهای غزه ورود نمی‌کردند و همین باعث شکل‌گیری معادله‌ای شده بود که برای اسرائیل رضایت بخش بود؛ این که ارتباط میان غزه ودیگر مناطق فلسطین به کلی چه از حیث جغرافیایی چه سیاسی قطع شود، اما این که گروه‌های فلسطینی امروز در واکنش به تحولات قدس این حملات را انجام دادند، نشان از شکل‌گیری معادله‌ای دیگر است. t.me/Sgolanbari
