بنگلادش؛ ببر جدید آسیا مجمع فعالان اقتصادی @Iran_economy_on | مطالعات راهبردی آمریکا
بنگلادش؛ ببر جدید آسیا
مجمع فعالان اقتصادی @Iran_economy_online برخلاف تصور عمومی که بنگلادش را کشوری فقیر و فلاکت زده تصور می کنند، این کشور روی خط توسعه است و بزودی تبدیل به یکی از ببرهای آسیا خواهد شد.
بنگلادش در تولید ناخالص داخلی سرانه از کشور‌های هندوستان و پاکستان پیشی گرفته است. این یک نقطه عطف اقتصادی برای این کشور به شمار می‌رود. نگاهی به تولید ناخالص داخلی سرانه این کشور نشان می‌دهد که رشد این کشور شتاب گرفته و از ۵ درصد در سال ۲۰۱۸ به حدود ۷ درصد در سال ۲۰۱۹ رسیده است.
هندوستان از سال ۱۹۸۰ از بنگلادش به لحاظ تولید ناخالص داخلی سرانه پیشی گرفت، اما میزان رشد آن کمتر بوده و این روند به ویژه در سال‌های اخیر به شدت محسوس است. این در حالیست که کشور پاکستان کاملا در مسیر رکود بوده و تولید ناخالص داخلی سرانه آن تغییر چندانی از سال ۱۹۸۰ به این سو نداشته و در چرخه فقر گرفتار شده است.
حال سؤال این است که چگونه بنگلادش پا به این مسیر گذاشت؟ آیا بنگلادش بر مبنای آنچه استیگلیتز گفته مدل جدیدی از توسعه بر مبنای «خدمات» را طی کرده است؟ خیر. در واقع بنگلادش همان مسیری را پیموده که بریتانیا دو قرن پیش زمانی که تبدیل به اولین کشور صنعتی شد، طی کرد: یعنی تولید و فروش انبوه لباس.
بنگلادش اکنون به عنوان هاب صنعت پوشاک جهان معروف است. بر حسب حجم چین و اروپا هنوز هم در صادرات پوشاک در جهان رتبه‌های اول و دوم را دارند، اما بنگلادش در رده سوم ایستاده و از ویتنام پیشی گرفته است و صنعت پوشاک بیشترین سهم از صادرات این کشور را از آن خود کرده است. ۱۰ کالای اول صادراتی بنگلادش به سایر نقاط جهان به ترتیب زیر است:
– لباس‌های بافت و لوازم جانبی: ۲۰ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار معادل ۴۴.۵ درصد کل صادرات – پوشاک و لوازم جانبی (به غیر از بافت): ۱۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار معادل ۴۲.۴ درصد کل صادرات – کفش: ۱ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار معادل ۲.۴ درصد کل صادرات – انواع پارچه و لباس‌های تاناکورا: یک میلیارد دلار معادل ۲.۲ درصد کل صادرات – نخ کاغذی و پارچه بافته شده: ۶۰۳ میلیون دلار معادل ۱.۳ درصد صادرات. – ماهی: ۵۳۳ میلیون دلار معادل ۱.۲ درصد کل صادرات – چرم / دل و روده حیوانات: ۳۶۸ میلیون دلار معادل ۸/۰ درصد کل صادرات – روسری: ۳۳۲ میلیون دلار معادل ۷/۰ درصد کل صادرات – پوست خام / چرم: ۱۳۹ میلیون دلار معادل ۳/۰ درصد کل صادرات – پلاستیک و اجناس پلاستیکی: ۱۱۳ میلیو دلار معادل ۲/۰ درصد کل صادرات.
بنگلادش به چه کشور‌هایی لباس صادر می‌کند؟ اکثرا کشور‌های غربی. طبق آمار‌ها ۱۴.۲ درصد صادرات لباس بنگلادش به آلمان است و ۱۴.۵ درصد نیز سر از ایالات متحده در می‌آورند. حدود ۸.۳ درصد از لباس‌های ساخت بنگلادش راهی انگلستان می‌شوند. اسپانیا و فرانسه و لهستان در رده‌های بعدی قرار دارند.
به عبارت دیگر بنگلادش مسیر سنتی صنعت کارمحور را کاملا با برنامه مشخص انتخاب کرد و برای ارتقای این صنعت برنامه‌ریزی کرد و به شکل موفقیت‌آمیزی تبدیل به یکی قدرتمندترین کشور‌ها در این حوزه شد. این مسیر البته بسیار متفاوت از انقلاب اول صنعتی در بریتانیا بود، اما نتیجه آن یکی است. مورد بنگلادش یک پیروزی بزرگ برای سیاست‌گذاری صنعتی به شمار می‌رود. این نشان می‌دهد که پیش‌گویی «دنی رودریک» مبنی بر «صنعتی‌زدایی زودرس» درست از آب در نیامد و بنگلادش نیز مانند سایر کشور‌هایی که از فقر به ثروت رسیدند با افزایش سهم صنعت در اقتصاد توانست تولید ناخالص داخلی سرانه خود را در طول سال‌ها دائما افزایش دهد و رشد اقتصادی پایداری را تجربه کند.
به عبارت دیگر بنگلادش هشدار‌ها درباره اتوماتیزه شدن صنعت کارمحور در طول زمان، و همچنین گفته‌ها درباره اینکه کشوری خارج از اروپا و آسیای شرقی نمی‌تواند بر مبنای تولید صنعتی مسیر صنعتی‌شدن را طی کند، کاملا نادیده گرفت و به سادگی با یک استراتژی سنتی توسعه مسیر موفقیت‌آمیز خود را طی کرد.
