برگی از تقویم تاریخ ۱۱ دی زادروز علی‌محمد ا | اتحاد بازنشستگان
برگی از تقویم تاریخ
۱۱ دی زادروز علی‌محمد افغانی
( زاده ۱۱ دی ۱۳۰۳ کرمانشاه) نویسنده
او نویسنده نخستین رمان واقعی به زبان فارسی "شوهر آهوخانم" است. وی عضو سازمان نظامی حزب توده ایران بود که در سال ۱۳۳۳ دستگیرشد و پنج سال را در زندان به سر برد. هم‌اکنون در آمریکا زندگی می‌کند و به‌دلیل مجوز نگرفتن آثار اخیرش از سوی وزارت ارشاد، سرگرم نگارش به زبان انگلیسی است. وی چندی پیش نوشتن زندگینامه‌اش را به زبان انگلیسی به پایان رساند.
شوهر آهو خانم: ورود ناگهانی افغانی درابتدای دهه ۱۳۴۰ به صحنه ادبیات داستانی ایران، با رمان شوهر آهوخانم، یک حادثه بود. هر صفحه رمانی که نوشته بود، برگی بود از زندگی واقعی مردم کوچه و بازار به معنای توده مردم و این یک رویداد مهم ادبی بود. چاپ رمانی در هزار صفحه در روزگاری که مردم ایران حتی حوصله داستان‌های پاورقی مجله‌ها را نیز نداشتند، برای انتشاراتی‌ها یک قمار بود. افغانی به این دلیل، با سرمایه خود کتاب را در دو هزار نسخه منتشر کرد. جسارتی که ناشران را حیرت‌زده کرد، البته این رمان بسیار مورد استقبال مردم قرار گرفت، به همین دلیل خیلی زود توزیع آن را قبول کردند و به این ترتیب کتاب به چاپ‌های بعدی رسید. همان زمان دریابندری که افغانی را می‌شناخت، در مطبوعات وقت نوشت: این داستان زندگی مردم عادی اجتماع ما، تراژدی عمیقی پدیدآورده و صحنه‌هایی را پرداخته که انسان را به یاد آثار انوره دوبالزاک و لئون تولستوی می‌اندازد. سیروس پرهام نیز در مجله راهنمای کتاب، که یکی از ارزنده‌ترین مجلات دوران بود نوشت: بی هیچ گمان بزرگترین رمان زبان فارسی خلق شده و تواناترین داستان‌نویس ایرانی، درست همان زمان که انتظارش می‌رفت پا به میدان نهاده‌است. اسلامی ندوشن نیز در مجله یغما نوشت: انتشار شوهر آهوخانم نشان داد که به رغم سمومی که در هوا پراکنده‌است، هنوز ایران می‌تواند درست در لحظه‌ای که انتظار می‌رود شگفتی‌های از آستین بیرون آورد. استقبال شگفت‌انگیز از رمان «شوهر آهوخانم» چنان بود که سرانجام به فیلمنامه تبدیل شد. پیش از انقلاب «شوهر آهوخانم» بارها تجدید چاپ شد، پس از انقلاب نیز بارها در تیراژهای بالای ۱۰ هزار نسخه‌ای منتشر شد.
فعالیت سیاسی: افغانی افسر سازمان نظامی حزب توده ایران بود که در دادگاه به اعدام محکوم شد و سپس همراه با عده‌ای دیگر از افسران توده‌ای محکوم به اعدام و با یک درجه تخفیف به حبس‌ابد محکوم شد و چند سال بعد مورد عفو قرارگرفت.
آثار: شوهر آهوخانم (۱۳۴۰) شادکامان دره قره‌سو (۱۳۴۵) سیندخت شلغم میوه بهشته بوته زار محکوم به اعدام دکتر بکتاش همسفرها دختردایی پروین صوفی صحنه، دزد کنگاور دنیای پدران و دنیای فرزندان حاج‌ال‍ه باشی خداحافظ دخت‍رم بافته‌های رنج (۱۳۶۱) در سال ۱۳۷۵ بر اساس رمان بافته‌های رنج سریال و فیلم سینمایی در شبکه اول تلویزیون ایران تولید شد که هنوز موفق به اکران نشده‌است. کارگردان و تهیه‌کننده فیلم و سریال مجید بهشتی است.
