2022-08-05 17:51:51
تلنگر "سر پتی‌ها" اردشیر پشنگ
در فرهنگ و زبان کُردی "سر پتی" به معنای سر بی‌روسری و رها از شال زنان و سر بی‌‌کلاه و دستار مردان است،
اما در تاریخ سیاسی کرمانشاه در عصر مشروطه "سرپتی" اسم رمز عملیات نجات مشروطه از دست استبداد، به فرماندهی یارمحمدخان کرمانشاهی و همراهی بزرگانی همچون عبدالکریم‌بیگ وکیل جوانرود است.
آنها قرار می‌گذارند به وقت نیمه‌شب سیزده مهر هزار و دویست و نود و یک، آزادی‌خواهان در مرکز شهر سوار و تفنگ بدست جمع شده و بسوی ارگ حکومتی حمله کنند؛ نشان همراهی با این لشکر "سرپتی" کردن همه نفرات است بدین معنا که در راه آزادی آمده‌اند که سر دهند.
اما عملیات پیش ازآغاز لو می‌رود و با خیانت و دسیسه نامردان نافرجام می‌شود!
یارمحمدخان در مسیر ارگ در بازار سنتی با شلیک یک تفنگچی پنهان شده بر سقف بازار گلوله‌ای بر دهانش اصابت میکند و عبدالکریم بیگ هم هرچند به رغم شهادت او برای ساعاتی پرچم فرماندهی عملیات را در دستانش نگه می‌دارد و تلاش میکند ارگ حکومتی را فتح کند اما سرانجام سینه او نیز با شلیک گلوله‌ای شکافته می‌شود و بدینسان هردوی آنان به همراه دهها تن از یارانشان جانشان را در راه آزادی و آزادگی از دست می‌دهند.
کیوان مهرگان دوست و همشهری پرکارم که پس از سالها تجربه روزنامه‌نگاری موثر با اوضاع بغرنج این حوزه نهایتا عطایش را به لقایش بخشیده و چند سالی است در عرصه مستتدسازی در سینما مشغول به کار است، در این مستند پژوهشی و دغدغه‌مندانه در ابتدای فیلم دوربینش را به کرمانشاه می‌برد و بسیاری از مردم کوچه و خیابان را مورد این پرسش قرار می‌دهد که از یارمحمدخان و جنبش مشروطه‌خواهی در کرمانشاه چه می‌دانید؟ و نانوشته پیداست اکثریت پاسخی نداشتند.
سپس در حالتی پژوهشگرانه به سراغ چندین کارشناس و مورخ می‌رود تا روایات مختلف آنان را از جنبش مشروطه کرمانشاهی ضبط و ثبت کند.
بنده هم به همراه تنی چند از اساتید برجسته و مو سپید کرده تاریخ، فرهنگ و سیاست این فرصت را داشتم تا به گوشه‌هایی از زوایای مغفول و مورد کم‌لطفی جنبش مشروطه کرماشان بپردازم؛ از نقش برجسته یارمحمدخان کرمانشاهی که علاوه بر جنگ‌های تبریز و تهران ناجی جان ستارخان بود تا مهجوری و گم‌نامی شهدای راه آزادی از منطقه جوانرود و هورامان و ایل جاف.
یکی از لحظات پرفراز اما پرتاسف و تکان‌دهنده فیلم، نشان دادن مزار مهجور یارمحمدخان در انباری متروک و قفل و زنجیر شده در اداره بهداشت کرمانشاه است؛ تصویری گویا که به قول استاد محمدعلی سلطانی، بیانگر دهها سال تلاش برای هویت‌زدایی عامدانه از کرماشان است!
https://twitter.com/ardeshirpashang/status/1555553311906041859?t=yOHf7S5q24T4uLKWtDiSkw&s=35
566 views14:51
ک
