فرهنگ دوزبانه گرجی-فارسی🇬🇪🇮🇷

2022-07-11 22:34:11 پویش معرفی کلمات مشترک در زبان فارسی و گرجی
بخش 32
1_ ლალი
خوانده می شود «لَلی» که به معنی لعل است و یک کلمه فارسی است. در فرهنگ های مختلف فارسی تعاریف مختلفی از لعل ارائه شده است اما معنی یاقوت نمی دهد چراکه لعل به لحاظ سختی، از لعل سخت تر و از الماس یک مرحله سست تر است.فرهنگ فارسی معین، لعل را چنین معنی کرده است:« از سنگ های گرانبها به رنگ سرخ » معروفترین لعل, لعلی است که از بدخشان بدست آید که به لعل بدخشان شهرت دارد لعل ممکن است به رنگ سبز یا زرد نیز باشد. در اشعار فارسی معمولاٌ استعاره از لب سرخ معشوق است. در فرهنگ زبان گرجی به فارسی، هم آن را لعل و سنگ قرمز معنی کرده اند اما در ترجمه گرجی به انگلیسی، آن را معادل یاقوت در نظر گرفته اند. لَلی همچنین در گرجی و فارسی اسم دختر است و بصورت فامیل گرجی به شکل زیر نیز بکار می رود لَلیشویلی»
ლალიაშვილი
یا رنگ لعل «رنگ قرمز یاقوتی» را «لَلیس پِری» می گویند
ლალისფერი
و بیتی از حافظ شیراز:
لعل سیراب به خون تشنه لب یار من است
وز پی دیدن او دادن جان کار من است
2_ ალმასი
خوانده می شود «اَلْمَسی» و همان الماس در زبان فارسی است در فرهنگ گرجی الماس را اینگونه معنی کرده اند: «سنگی بی رنگ و شفاف و گران قیمت» یا «ابزار بریدن شیشه، که قطعه کوچکی از الماس بر سر آن نصب شده است» و بیتی از فردوسی بزرگ:
چو الماس دندانهای گراز
بر تخت بنهاد و بردش نماز
3- იასამანი
خوانده می شود «ایاَسَمَنی» و همان یاسمن در زبان فارسی است. یاسمن گل هایی بنفش به شکل خوشه است که روی درخچه می روید و در گرجستان کاربرد زیادی دارد بصورت دسته گل در گلفروشی ها و حتی توسط دست فروشان فروخته می شود. در اشعار و ترانه های گرجی نیز به وفور بکار می رود. در زبان فارسی یاسمن اسم دختر است.
ابتدای یاسمن در زبان گرجی، ია «ایاَ» است که نام گل بنفشه است.
بیتی از حافظ شیراز:
حافظ منشین بی می و معشوق زمانی
کایامِ گل و یاسمن و عیدِ صیام است

ادامه دارد
اطلاعات بیشتر را در کانال فرهنگ دوزبانه فارسی_گرجی دنبال فرمایید
@farhang_zaban1 باز کردن / نظر دهید

2022-06-17 21:11:17 ریشه‌شناسی در تدریس زبان هم می‌تواند کمک شایانی به ما بکند.
فرض کنید شما می‌خواهید واژه‌های زیر را به دانش‌آموزان یاد بدهید:
port = بندر
airport = فرودگاه
portable = قابل حمل
porter = باربر
export = صادر کردن
import = وارد کردن
transport = انتقال دادن

اگر شما به آنها بگویید که در زبان لاتین port با "بر" و "بردن" فارسی هم‌ریشه است به‌خاطر سپردن واژه‌های فوق برای‌شان آسان می‌شود؛ به شرح زیر: سابقا یعنی قبل از اختراع هواپیما، کالاها از طریق دریا حمل می‌شدند که البته هنوز هم متداول است. محلی که در آنجا کالاها حمل می‌شد در فارسی "بندر" و در انگلیسی port نامیده می‌شود یعنی محل حمل کالاهای خارجی.
وقتی صنعت هوانوردی رایج شد، دیگر کالاهای سبک را با هواپیما انتقال می‌دادند؛ بنابراین به محل جدیدی برای حمل کالاهای خارجی نیاز داشتند. اسم آن را به انگلیسی airport یا "بندر هوایی" گذاشتند ولی ما آن را "فرودگاه" نامیدیم یعنی محل فرود هواپیما.
به همین port پسوند er اضافه می‌کنیم که نشان‌دهنده کننده‌کار است می‌شود: porter باربر - دربان و پسوند able اضافه می‌کنیم می‌شود: portable یا قابل‌حمل.
پیشوند ex به معنی "بیرون" به آن اضافه می‌کنیم می‌شود: export بیرون بردن از کشور یا "صادر کردن".
در کلمه exit به معنی "خروج" هم ex یک پیشوند است و در لاتین i یا ire به معنی "رفتن" است. همین‌طور کلمه exclude به‌معنی "خارج گذاشتن" یا "بیرون کردن_خارج کردن".
حتما به کلمه excluding به معنی "به‌استثنای_به‌جز" قبلا برخورد کرده‌اید.
در کلمه import به‌معنی آوردن به داخل کشور یا "وارد کردن" پیشوند in به معنی داخل است که in قبل از p , b ,m به im تبدیل می‌شود. (قاعده همگون‌سازی یا assimilation)
پیشوند -trans هم به معنی across یا از این سو به آن سو است که transport معادل carry across یا "بردن از این سو به آن سو" و "انتقال دادن" است.
وقتی ما translate یا "ترجمه" می‌کنیم یعنی آن مفهوم را به زبان خودمان انتقال می‌دهیم.
صورت دیگر این ریشه به صورت fer است که آن هم به معنی "بردن" است .
واژه transfer یعنی carry across یا "انتقال".

#فریبرز_کوچکی_زاد
@linguiran باز کردن / نظر دهید

2022-06-13 22:28:52 با سلام خدمت همراهان عزیز
ممنون از همراهی و توجه شما عزیزان .
دوستانی ضمن ارسال پیشنهادات و نظرات خود به ارتقای مطالب کانال کمک می کنند که از همه تشکر و قدردانی می کنیم.
سوالی مطرح شده است که چرا در متن پویش های ارائه شده، معنی کلمات در فرهنگ های ایرانی توضیح داده می شود؟ در پاسخ باید عرض کنیم که بخشی از اعضای کانال از علاقمندان زبان فارسی در گرجستان هستند، لذا ارائه معنی فارسی کلمه از طریق فرهنگ های زبان فارسی به درک بهتر معانی کمک می کند. با این وصف گریزی از ادامه این شیوه وجود ندارد. با تشکر از توجه شما باز کردن / نظر دهید

2022-06-13 21:31:01 پویش معرفی کلمات مشترک در زبان فارسی و گرجی
بخش 31
1_ აბრეშუმი
خوانده می شود «اَبْرِشومی» که به معنی ابریشم است و یک کلمه فارسی است که مترادف آن حریر است. چند ترکیب از این کلمه در زبان گرجی:
მეაბრეშუმეობა
خوانده می شود «مِاَبْرِشومِاُبَ» به معنی شغل تولید ابریشم
აბრეშუმის ძაფი
خوانده می شود «اَبْرِشومیسْ دزًپی» به معنی نخ ابریشم
აბრეშუმის ჭია
خوانده می شود «اَبْرِشومیسْ چیاَ» به معنی کرم ابریشم
و بیتی از فردوسی بزرگ:
کمندی ز ابریشم و چرم شیر
یکی تیغ درخورد گرد دلیر
2_ ყუთი
خوانده می شود «قوطی» و همان قوطی در زبان فارسی است. لغت‌نامه دهخدا قوطی را چنین معنی کرده است: جعبه، ظرف فلزی دردار که در آن چیزها را محفوظ نگه میدارند. در بین فرهنگ های فارسی، فرهنگ دهخدا، قوطی را کلمه ترکی معرفی کرده است.
مثل معروف فارسی:
«توی قوطی هیچ عطاری پیدا نشدن» به معنی بسیار عجیب و غیرمنتظره بودن است.
3- მუყაო
خوانده می شود «موقَاُ» و همان کلمه فارسی مقوا می باشد فرهنگ دهخدا مقوا را چنین معنی کرده است:
صفحه ٔ ستبر و کلفتی که از چندین لا کاغذهای بیکاره و یا پارچه های کهنه می سازند.... کاغذی سخت ضخیم که از خمیر کاغذ یا چند لای کاغذ بر یکدیگر دوسیده کنند. تخته گونه ای که از خمیر کاغذ یا کاغذهای برهم نهاده و چسبانیده سازند. در فرهنگ گرجی نیز همین معنی آمده است
یک بیت از وحشی بافقی:
جلد اگر می کنی مصحف و جدش بر او
دفتر انجیل را بهر مقوا طلب.
و ترکیبی از دو کلمه فارسی در زبان گرجی:
მუყაოს ყუთი
خوانده می شود «موقَاُسْ قوطی» به معنی قوطی مقوایی یا جعبه مقوایی

ادامه دارد
اطلاعات بیشتر را در کانال فرهنگ دوزبانه فارسی_گرجی دنبال فرمایید
@farhang_zaban1 باز کردن / نظر دهید

2022-05-26 14:36:08
26 می روز ملی گرجستان را به همه مردم گرجستان خصوصا اعضای گرجی کانال تبریک عرض می نماییم. باز کردن / نظر دهید

2022-05-21 23:37:47 پویش معرفی کلمات مشترک در زبان فارسی و گرجی
بخش 30
1_ ნამი
خوانده می شود «نَمی» که به معنی شبنم بکار می رود نم را فرهنگ های گرجی به شرح زیر توضیح می دهند:
ნამი არის წყალი წვეთის სახით.ნიანი ჰაერის გაცივების შედეგად ბალახზე, ფოთლებსა და მისთ.
ترجمه: نم، آب است که در صورت خنک یا سرد شدن هوا روی علف، برگ ها و غیره بصورت قطره ظاهر می شود.
در زبان فارسی «نم» به معنی شبنم بکار نمی رود و فرهنگ دهخدا نم را چنین معنی کرده است: تری، رطوبت، رطوبت اندک.
ملاحظه می فرمایید کلمه نم از فارسی وارد گرجی شده ولی با معنی نزدیک دیگری استفاده شده است. شایان ذکر است یکی از ترکیبات پرکاربرد « ნამი » کلمه «ნამიანი» (خوانده می شود ) «نَمیاَنی» است که در گرجی به مفهوم خیس، نمناک و حتی به معنی جاهای مردابی بکار می رود.
2_ აბი
خوانده می شود «اَبی» به معنی قرص (دارو) است و همان کلمه حَب یا قُرص در زبان فارسی است.
فرهنگ معین حَب را « هرچیز گرد کوچک که کمابیش به اندازه نخودی باشد، دانه، قرص، جمع حبوب» معنی کرده است. در بعضی گویش ها مثل گویش بختیاری و مازندرانی کماکان به جای کلمه قرص، از حب استفاده می کنند.
3- უჯრა
خوانده می شود «اوُجرَ» به معنی کِشو (کشاب) است. در زبان گرجی به کشوی میز، کابینت و ...اوُجره گفته می شود. این کلمه همان لغت«حجره» است که تلفظ و کابرد معنایی آن هم تغییر کرده است هر چند معنی آن بی ارتباط با اصل مفهوم حجره در زبان فارسی نیست.
لغت نامه دهخدا حجره را این گونه معنی کرده است:
پاره ای زمین دیوار در کشیده ٔ مسقف، پاره ای از زمین، اطاق طلبه در مدرسه، دکان تاجر، هریک از خلوتهای حمام، اتاق، غرفه
فردوسی:
چو خورشید تابنده شد ناپدید
در حجره بستند و گم شد کلید.
از ترکیبات پر کاربرد این کلمه «უჯრებიანი» می باشد که دو معنی متفاوت دارد. اولی به معنی مشبک است مثل:
უჯრებიანი ფურცელ
خوانده می شود « اوُجْرِبیاَنی پوُرتسِلی» به معنی کاغذ مشبک (کاغذهای خط کشی شده مخصوص طراحی و نقشه کشی)
کاربرد دوم این کلمه را با مثال زیر توضیح می دهیم:
უჯრებიანი კომოდი
خوانده می شود «اوُجْرِبیاَنی کُمُدی» به معنی کمد دارای کشاب
و ترکیبی دیگر از دو کلمه فارسی در زبان گرجی:
ფულის უჯრა
خوانده می شود «پوُلیس اوُجْرَ» به معنی کشوی پول
ادامه دارد
اطلاعات بیشتر را در کانال فرهنگ دوزبانه فارسی_گرجی دنبال فرمایید
@farhang_zaban1 باز کردن / نظر دهید

2022-05-18 23:12:45 روز بزرگداشت حکیم عمر خیام
28 اردیبهشت ماه بزرگداشت حکیم عمر خیام ,همه ساله چنین روزی به عنوان روز بزرگداشت حکیم عمر خیام گرامی داشته می شود
ابوالفتح الدین عمر بن ابراهیم نیشابوری مشهور به خیام از برجسته ترین حکما، ریاضی دانان و شعرای جهان اسلام در سال ۳۲۹ ه.ق در نیشابور دیده به جهان گشود.
وی پس از طی تحصیلات در حوزه های مختلف در رشته ریاضیات و نجوم تبحر خاصی یافت و در این حوزه شیوه های خاصی را در حل مسایل مختلف ابداع کرد . حکیم عمر خیام به دلیل تبحر و دانش عظیمی که در این دو علم بدست آورده بود ، ملکشاه سلجوقی او را به سوی در بار فراخواند و وی را در صدر نشاند .
خیام در نزد ملکشاه دست به انجام کارهای علمی بسیاری زد که از میان آنها می توان به نگارش تقویم جلالی اشاره کرد.
تقویم جلالی او که امروزه در میان ایرانیان رواج دارد از چنان اعتباری بر خوردار است که تا کنون کمتر به آن ایراد وارد شده است.
گرجی ها تقریبا همگی با خیام به گرجی(ომარ ხაიამი)
و با اشعار وی آشنا هستند. و اشعارش بارها در گرجستان چاپ و منتشر شده است شاعران گرجی نیز اشعار خیام را به نظم در گرجی ترجمه و آثار خارق العاده ای خلق شده است. به خاطر بکارگیری استعاره شراب در شعر خیام و نظر با جایگاه شراب نزد گرجیان، این اشعار بسیار معروف و پرتره و اشعار خیام در رستوران ها، کافه ها، مراکز هنری و... به وفور دیده می شود.
مرحوم الکساندر الرداشویلی، ایرانشناس، شاعر، ادیب و مترجم گرجی، رباعیات خیام را در کتابی تحت عنوان « 404 رباعیات» ترجمه کرده است.
https://www.aura.ge › ...
ომარ ხაიამი - რობაიები - Aura.Ge
در آدرس بالا می توانید رباعیات ترجمه شده خیام را به تفکیک جستجو فرمایید.
این دو بیتی خیام به نظم های مختلف در گرجستان ترجمه شده و طرفداران جدی دارد.

لب بر لب کوزه بردم از غایت آز تا زو طلبم واسطه عمرِ دراز
لب بر لب من نهاد و می‌گفت به راز می خور، که بدین جهان نمی‌آیی باز!

و یکی از رباعیات خیام به گرجی:
განა მიტომ ვსვამ, რომ ვიგემო
სიტკბო და შვება,
ან დავივიწყო ჩემი რჯული,
დარდი და ვნება?
- არა! მე მინდა წუთით მაინც
ჩემს თავს მოვშორდე,
თავდავიწყება მენატრება,
თავდავიწყება!
اگر و اگر تنها خیام را به عنوان ظرفیت و اشتراکات فرهنگی بپذیریم، به تنهایی برای روابط دو ملت ایران و گرجستان کفایت خواهد نمود. باز کردن / نظر دهید

2022-05-15 17:52:39 بیست و پنج اردیبهشت ماه ؛ روز پاسداشت زبان پارسی و بزرگداشت فردوسی بر همه ایرانیان فرخنده باد

بیا تا جهان را به بد نسپریم
به کوشش همه دست نیکی بریم
نباشد همی نیک و بد پایدار
همان به که نیکی بود یادگار باز کردن / نظر دهید

2022-05-09 20:10:33 پویش معرفی کلمات مشترک در زبان فارسی و گرجی
بخش 29
1_ ჯარიმა
خوانده می شود «جَریمَ» که به معنی جریمه است این همان کلمه جریمه در زبان فارسی است. فرهنگ فارسی عمید جریمه را چنین تعریف کرده است:
پولی که از مجرم گرفته می‌شود، مجازات نقدی، مجازات، گناه، بزه،
در فرهنگ لغت گرجی علاوه بر این معنی، به کاربرد جریمه در ورزش اشاره کرده است که در فارسی هم بکار می رود.
چند مثال:
საპატრულო ჯარიმა
«سَپَطْروُلُ جَریمَ» به معنی جریمه راهنمایی و رانندگی (پلیس راهنمایی)
و مثالی از ترکیب دو کلمه فارسی در گرجی:
ჯარიმა — ფულადი
«جَریمَ-پوُلَدی» به معنی جریمه پولی (مالی)

2_ ტოლმა
خوانده می شود «طُلْمَ» به معنی دلمه است و همان کلمه دلمه در زبان فارسی است.
لغتنامه دهخدا دلمه را چنین معنی کرده است:
دلمه، از کلمه ٔ ترکی دُلمَق به معنی پر شدن، و یا از دولدرمق، به معنی پرکردن. یک نوع طعام از برگ مو، یا کلم، بادنجان و خیار و فلفل سبز (بی بو) و جز آن که از گوشت قیمه کرده آنها را آکنده باشند سازند. لغت محلی شوشتری است. مسکوک زر که به مدعوین عروسی دهند پیچیده در کاغذی. زری که شاهان بروز عید به چاکران دهند. (یادداشت مرحوم دهخدا).
مثال:
«طُلْمَ وَزیسْ پُتُلْشی»
ტოლმა ვაზის ფოთოლში
دلمه در برگ مو
3- ბრინჯი
خوانده می شود «بْرینْجی» به معنی برنج است و همان برنج در زبان فارسی است.
برنج در فرهنگ غذایی گرجستان جایگاه زیادی ندارد و کمتر استفاده می شود البته گرجی ها مثل ایرانیان در پخت برنج مهارت ندارند.
ادامه دارد
اطلاعات بیشتر را در کانال فرهنگ دوزبانه فارسی_گرجی دنبال فرمایید
@farhang_zaban1 باز کردن / نظر دهید

2022-04-22 15:28:51 پویش معرفی کلمات مشترک در زبان فارسی و گرجی
بخش 28
1_ ჩობანი
خوانده می شود «چُبَنی» که به معنی چوپان است این همان کلمه چوپان در زبان فارسی است که در زبان گرجی تلفظ آن تغییر کرده است. توضیح این کلمه در لغت‌نامه دهخدا جالب است: «چوپان، همریشه ٔ شبان در پهلوی شوپان، نگهبان گوسفندان و گاوان. نامهای دیگرش گله بان و شبان است مؤلف سراج اللغات احتمال غالب به ترکی بودن این کلمه داده لیکن در فارسی بودن آن شک نیست چه چوپان و شبان از یک ریشه است. «پان » و«بان » بمعنی نگاه دارنده است و «چ « »ش » مبدل هم هستند. در اوستا «پسو» بمعنی حیوانات اهلی است. در سنسکریت «پشو» بهمان معنی است . پس اصل لفظ بمعنی نگاهدارنده ٔ حیوانات اهلی است و در پهلوی این کلمه شپان است. چپان. شبان. گله بان . رمه یار و رمه بان . پاده بان . گوسفندچران»
مترادف کلمه «ჩობანი» در زبان گرجی عبارتند از :
მეცხვარე
خوانده می شود «مِتسخْوَرِه» (ت و س را با هم بخوانید)
در زبان فارسی نگهبان گوسفند و گاو چوپان نامیده می شود اما در زبان گرجی نگهبان گله گاو با کلمه «მენახირე» «مِنَخیرِه» بیان می شود.
2_ ლუკმა
خوانده می شود «لوُکْمَ» به معنی لقمه است و همان کلمه لقمه در زبان فارسی است که تلفظ آن در گرجی تغییر کرده است. در فرهنگ لغت دهخدا لقمه را چنین معنی کرده است « لقمه. تکه. توشه. آنچه از خوردنی که به یکبار در دهان کنند. مقدار طعامی که یکبار در دهن نهند.» در فرهنگ های گرجی نیز دقیقا همین تعریف آمده است. چند کلمه پر کاربرد با لقمه:
ლუკმა-ლუკმად
خوانده می شود «لوُکْمَ-لوُکْمَدْ»، لقمه- لقمه
ლუკმა პური
خوانده می شود «لوُکْمَ پوری» ، یک لقمه نان
3- ჯავშანი
خوانده می شود «جَوْشَنی» به معنی زره، است و در فارسی عینا آمده است البته این کلمه در عربی هم بکار می رود مثل دعای جوشن کبیر، جوشن صغیر و در فرهنگ عربی هم به معنای زره، لباس رزم بکار می رود در فرهنگ لغت دهخدا هم آمده است « جوشن . [ ج َ / جُو ش َ ] (اِ) خفتان. سلاحی باشد غیر زره چه زره تمام» آنچه مسلم است کلمه جوشن در دوره فردوسی بزرگ در زبان فارسی بکار می رفته است.
بپوشید تن را بچرم پلنگ
که جوشن نبد آنگه آئین جنگ .(فردوسی)
این کلمه در گرجی با ترکیبات مختلف بکار می رود:
ჯავშნა
خوانده می شود «جَوْشْنَ» به معنی زره پوش کردن
ჯავშნიანი მანქანა
خوانده می شود «جَوْشْنیاَنی مَنْکَنَ» ، خودرو زره پوش
ادامه دارد
اطلاعات بیشتر را در کانال فرهنگ دوزبانه فارسی_گرجی دنبال فرمایید
@farhang_zaban1 باز کردن / نظر دهید