خشونت ساختار است نه ابزار هممیهن ۷ آبان ۱۴۰۱ عباس عبدی | دغدغه ایران
خشونت ساختار است نه ابزار
هممیهن ۷ آبان ۱۴۰۱
عباس عبدی
برخی لطیفههای ایرانی جالب و آموزنده است. میگویند یک مسلمان برای تغییر دین به کلیسا رفت. چراغ ها را خاموش و مراسم تغییر دین را اجرا کردند. در پایان مراسم چراغ ها را روشن کردند و مسلمان با روشن شدن چراغ شروع کرد به صلوات فرستادن. ماجرای ما نیز همین است. به قولی آب گیرمان نمیآید و الا شناگران قابلی هستیم.
ماجرا این است که در سه دهه گذشته و پس از اتفاقات فراوان در عرصه جهان، اجماع نخبگان و تحلیلگران به این رسید که «خشونت» راهحل نیست، بلکه خودش «مسأله» است. با خشونت نمیتوان جامعه را اصلاح کرد، چه از سوی حکومت و چه از سوی منتقدین.
خشونت یک ساختار است و نه یک ابزار. راهبرد است و نه یک تاکتیک. فرق میان اینها مهم است. با چاقو میتوان هم سبزی پاک کرد و هم آدم کشت، چون ابزار است. ولی هنگامی که چاقو به ابزار قدرت و در دست عدهای یا هر دو طرف قرار گیرد، در اینجا تبدیل به ساختار میشود و اگر از این موضع نگاه کنیم در این صورت خشونتپرهیزی فقط یک مسأله اخلاقی نیست که منت آن به عنوان یک فضیلت اخلاقی بر دیگران گذاشته شود.
خشونت پرهیزی در واقع اقدامی پیشگیرانه است تا راه شکل گیری ساختارهای رابطهی مبتنی بر گفتگو و تعامل هموار شود. آنان که از خشونت پرهیزی دفاع راهبردی و نه صرفاً اخلاقی میکردند که شاهد ۱۷ شهریوری بودند که رگبار مستقیم ژ-۳ به سوی مردمی روانه شد که هیچ اقدام خشونتآمیزی نکرده بودند، و همان شب نیز کارتر از اقدامات داهیانه اعلیحضرت و جزیره ثبات منطقه دفاع کرد.