۳-۱-۲ مذهبیون : مهمترین اختلالِ شناختیِ این دسته در درکِ مفهوم | نوستالژی فوتبالی
۳-۱-۲ مذهبیون : مهمترین اختلالِ شناختیِ این دسته در درکِ مفهوم وطن به معنای تاریخیِ ایرانشهری آن در بستر تاریخ اندیشه‌ی سیاسی ایران است ، از آنجا که حسبِ تعاریفِ خلافتِ اسلامی، هر منطقه‌ای که تحت کنترل خلیفه باشد، «سرزمین اسلامی» و مردمانش «امت اسلامی» خوانده می‌شود، در نتیجه بدلیل در نظر نگرفتن تفاوت فرهنگها و آداب و آیین و خلقیاتِ گوناگون جمیعِ امت، و پارامترهای اجرایی نهاد حکومتی خلافت ، تعریف درستی از وطن و در نتیجه رویکرد مناسبی در راستای توسعه‌‌ی وطن در مفهوم عامش شکل نمی‌گیرد. بهمین دلیل است که نهادها و اشخاص مذهبی بجز در مقطع کوتاهی در جریان انقلاب مشروطه که انجمن مخفی به دبیریِ ناظم الاسلام کرمانی و اشخاصی همچون سید محمد طباطبایی و ملک المتکلمین ، همگام با مطالبات و خواستِ جنبشهای آزادی‌بخشِ اجتماعی طی طریق نمودند ، مابقیِ موارد بدلایل مطروحه اغلب بدلیل اشکالات شناختی ، بدون در نظر گرفتن مفاهیم عمیق فرهنگی ، مفهوم ملت را تا مرتبه امت تقلیل داده و در مسیر اشتباه پیش رفتند . از تحریک عباس میرزا برای ادامه‌ی جنگ با روسیه تزاری و مناسبات شیخ فضل الله با مشروطه گرفته تا رویکردِ اجتماعی و خشونت‌بارِ فدائیان اسلامِ مجتبی میرلوحی و کاشانی و همچنین ملی مذهبیون نهضت آزادی که ملغمه‌ای از جداشدگان احزاب چپ و جبهه ملی و زحمتکشان و نیروی سوم و غیره و ذلک بودند که بدلیل نداشتن انسجام نظری و عملی، اغلب در جای اشتباه تاریخی بودند و در نهایت امر، از دامان آن حزب جمهوری اسلامی سر برآورد که بدلیل همان چندگانگی نظری و اشتباهات شناختی و مفهومی ، در جایگاهِ حاکمیتی و نهاد قدرت، کارنامه‌ای بشدت ضعیف و بی‌فرجام و انجامی در تاریخ ثبت کرد.
