ترجمهٔ پیشنهادی آیات ۱۹۴ تا ۱۹۶ سورهٔ بقره الشَّهرُ الحَر | کلام | سید حمید حسینی
ترجمهٔ پیشنهادی آیات ۱۹۴ تا ۱۹۶ سورهٔ بقره
الشَّهرُ الحَرَامُ بِالشَّهرِ الحَرَامِ وَالحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعتَدَى عَلَيْكُم فَاعتَدُوا عَلَيهِ بِمِثلِ مَا اعتَدَى عَلَيكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ المُتَّقِينَ ﴿۱۹۴﴾ ماه حرام در برابر ماه حرام و حرمت‌ها مقابله به مثل؛ پس هر کس به شما تعدّی کرد شما نیز به مانند آنچه به شما تعدّی کرده است بر او تعدّی کنید و از خدا پروا داشته باشید و بدانید به‌راستی خدا با پرواپیشگان است.
«حرمات» جمع «حرمة» به‌معنی «عامل ممنوع شدن» است و دربارهٔ «چیزی که مانع از بی‌احترامی می‌شود» به‌کار می‌رود و چون خودش بیش از معادل‌هایش به‌کار می‌رود نیازی به ترجمه ندارد. «قصاص» از ریشهٔ «قصص» به‌معنی «بازگو و تکرار کردن جنایت، همان‌گونه که قبلاً رخ داده» است و برای «مقابله به مثل» استفاده می‌شود. در اینجا نیازی به در تقدیر گرفتن چیزی نیست و در فارسی نیز برای تعابیر هشدارآمیز از همین سبک جملات بدون فعل و توضیح استفاده می‌شود.
وأَنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلقُوا بِأَيدِيكُمْ إِلَى التَّهلُكَةِ وَأَحسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحسِنِينَ ﴿۱۹۵﴾ و در راه خدا خرج کنید و دست‌مایهٔ خود را به نابودی نیندازید و نیکی کنید که به‌راستی خدا نیکوکاران را دوست دارد.
«نفق» به‌معنی «از بین رفتن چیزی که جریان داشته» است و «انفاق» در «از بین بردن و تمام کردن مال و غیر آن» به‌کار می‌رود که در فارسی به آن «خرج کردن» گفته می‌شود. دربارهٔ «لاتلقوا بأیدیکم الی التهلکة» احتمالات فراوانی در تفاسیر بیان شده و بسیاری مفعول مقدّری چون «أنفسکم» را برای این جمله در نظر گرفته‌اند، ولی با توجه به احادیث و اصل بودن عدم تقدیر، این احتمال که «باء» زائده و «أیدیکم» کنایه از توان و دارایی باشد قوی‌تر به‌نظر می‌رسد.
وأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمرَةَ لِلَّهِ فَإِن أُحصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيسَرَ مِنَ الْهَدْيِ وَلَا تَحلِقُوا رُءُوسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَن كَانَ مِنكُمْ مَرِيضًا أَو بِهِ أَذًى مِن رَأْسِهِ فَفِديَةٌ مِن صِيَامٍ أَو صَدَقَةٍ أَو نُسُكٍ فَإِذَا أَمِنتُمْ فَمَن تَمَتَّعَ بِالْعُمرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا استَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ فَمَن لَم يَجِد فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبعَةٍ إِذَا رَجَعتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ذَلِكَ لِمَن لَم يَكُن أَهلُهُ حَاضِرِي الْمَسجِدِ الْحَرَامِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿۱۹۶﴾ و حج و عمره را برای خدا به پایان برسانید؛ اما اگر در محدودیت و تنگنا قرار داده شدید، هر آنچه از قربانی که امکان داشت (تقدیم کنید). و پیش از آنکه قربانی به جایگاهش برسد سرهایتان را نتراشید. و هر کس از شما بیمار بود یا از ناحیهٔ سرش ناراحتی داشت، جایگزینی از قبیل روزه یا صدقه یا کاری برای نزدیک شدن به خدا (به‌جا آورد). و چون ایمنی یافتید اگر کسی از تمتعات پس از عمره تا هنگام حج بهره برد، هر آنچه از قربانی که ممکن بود (تقدیم کند). اما هر کس پیدا نکرد، روزهٔ سه روز در حج و هفت روز وقتی برگشتید (را به‌جا آورد)؛ این دهه‌ای است کامل. اینها برای کسی است که خانواده‌اش مجاور مسجدالحرام نباشند. و از خدا پروا کنید و بدانید به‌راستی خدا پیامدهای شدیدی برای بدی‌ها در نظر می‌گیرد.
«حج» در لغت به‌معنی «آهنگ جایی کردن» و «عمرة» به‌معنی «عامل آبادانی و احیا بودن» است ولی از آنجا که هر دو واژه به نام‌هایی خاص برای مناسکی شرعی تبدیل شده‌اند قابل ترجمه نیستند. «نُسُک» به‌معنی «هر کاری که سبب نزدیک شدن بنده به خدا شود» است و از جمله دربارهٔ قربانی کردن برای خدا نیز به‌کار می‌رود. «حصر» به‌معنی «محدودیت و تنگنا» است و وقتی به باب افعال می‌رود به «ایجاد تنگنا از سوی کسی» اشاره دارد. «هَدیْ» به‌معنی «آنچه راه برده شده» و منظور از آن، «چهارپایی که برای قربانی کردن به‌سوی مقصدی برده می‌شود» است. «تمتّع» به‌معنی «بهره و لذت بردن» است و منظور از آن در مناسک حج، بهره‌گیری از فرصتی است که میان عمره و حج، محدودیت‌های احرام برداشته می‌شود و می‌توان از برخی لذایذ بهره برد. در اغلب ترجمه‌های قرآن به این واژه از آیه توجه نشده است. «حاضر» به‌معنی «کسی که در جایی مستقر شده» است و در مقابل مسافر به‌کار می‌رود. در تعابیر رایج فارسی به کسی که در کنار محلی خاص اقامت دارد «مجاور» گفته می‌شود. «عقاب» از مادهٔ «عقب» به‌معنی «نتیجه و مجازاتی که در پی کار بد می‌آید» است که در فارسی به آن «پیامد» می‌گویند. تعبیر «شدید العقاب» شبیه «شدید العذاب» است که در ترجمهٔ آیهٔ ۱۶۵ این سوره توضیح آن گذشت.
این ترجمه با نقد و نظر شما اصلاح و ویرایش خواهد شد.
