جنبش های اخیر مردم ایران جنبش هایی 'اخلاقی' هستند دکتر مصطفی | هامون؛ مطالعات فرهنگی جنوب
جنبش های اخیر مردم ایران جنبش هایی "اخلاقی" هستند
دکتر مصطفی مهرآیین
۱.اگر بپذیریم تاکنون در ادبیات انقلاب ها از دو نوع شورش و حرکت اجتماعی یعنی "انقلاب"(در انقلابها مردم می خواهند مبتنی بر رهبری و ایدئولوژی یک حکومت را پائین بکشند) و " جنبش های اجتماعی نوین"( در این جنبش ها فعالان اجتماعی سعی در به چالش کشیدن گفتمان های غالب و از بین بردن پیامدهای منفی آنها دارند)،سخن گفته شده است،آصف بیات در کتاب " سیاست های خیابانی" از نوع سومی از جنبش ها سخن می گوید که خود از آنها با تعبیر "جنبش های اخلاقی" یاد می کند.اگرچه او فقط از تهی دستان و جنبش تهی دستان سخن می گوید،ادبیات نظری او را می توان به جنبش های سال های اخیر ایران تسری داد.
۲.به باور بیات،مردمانی که به لحاظ اخلاقی مورد تجاوز قرار گرفته اند،رو به شورش می آورند.چنان که بیات می گوید آنچه این مردم را به پیش می برد "ضرورت" است: ضرورت بقا و یک زندگی آبرومندانه.مردم در یک "پیشروی آرام،صبورانه،زمان دار و سرایت کننده" می کوشند به رهایی از دشواری ها و بهبود زندگی خود دست پیدا کنند.به باور بیات،در خاورمیانه ضرورت حفظ یک زندگی آبرومندانه پایه درک مردم از "عدالت" را شکل می دهد.به یک تعبیر جنبش مردم در خاورمیانه جنبشی فلسفی است که خود را در مفهاهیمی زمینی مثل "زندگی آبرومندانه و شرافتمندانه" نشان می دهد.به اعتقاد بیات وقتی مردم در ایران می گویند "چاره ای نیست" یا عرب ها می گویند "نعمل ای"( چه کار دیگری می توانیم بکنیم؟) در واقع به زبان اخلاقی از شورش خود برای حفظ زندگی آبرومندانه و توانایی دفاع از حریم خانواده که هم بقا و هم آبرو و حیثیت آنان است،دفاع می کنند.
۳.وقتی عدالت یعنی "ضرورت" و وقتی ضرورت یعنی داشتن خانه ای برای زیستن و حفظ آبرو دیگر نمی توان این جنبش را جنبشی برآمده از امیال دشمنان دانست و به سرکوب آن پرداخت.در وضعیت امروز ایران،آنچه مردم را به خشم آورده است ناتوانی آن ها در حفظ آبرو و حیثیت خود است.جنبش مردم ایران جنبشی اخلاقی است که باید مبتنی بر اخلاق نخست آن را پذیرفت و دوم با تکیه بر عقلانیت علمی به سیاست ورزی برای حل آن پرداخت و گرنه مردم ایران دیگر مبتنی بر آنچه از آن به عنوان "ضرورت" یا " عدالت" سخن گفتیم از ذخیره ایدئولوژیک یا گفتمانی جمهوری اسلامی فراتر رفته اند و هرگز به آن باز نخواهند گشت.این روزها روزهای پیروزی گفتمان "اخلاق"یا "آبرو و شرافتمندی" بر گفتمان "دشمن" است.
