شیعه و سنی، دو فرقهای هستند که از همان ابتدا، دچار درگیریها | حوزه دانشجویی شریف
شیعه و سنی، دو فرقهای هستند که از همان ابتدا، دچار درگیریها و رفت و برگشتهایی سبک و سنگینی میشدند. خیلی کم پیش میآمد که آنان دچار نزاعها و کشت و کشتارهای سنگین شوند. اما گاه اتفاقاتی پیش میآمد که این درگیریها را سنگین و رابطه میان شیعه و سنی را با اهمیت میکرد. یکی از این اتفاقات، ظهور حکومت صفوی در قرن ۱۶ میلادی بود.
با ظهور حکومت صفوی، مذهب رسمی ایرانیان از اهل سنت به تشیع جابجا میشود. بعد از سالها سنی بودن، حال همه باید شیعه میشدند و از این پس خواندن نماز جمعه به شیوه اهل سنت را ترک و به جای آن طریقه شیعه را جایگزین میکردند. خطبا باید وصف فضیلتهای ائمه اثنی عشری را میگفتند و لعن سه خلیفه برایشان آزاد شده بود. خیلیها نگران بودند و اختلاف و درگیری بیش از پیش، این دو فرقه را تهدید میکرد.
نگرانی آنها تا حدی به جا، و تا حدی نابجا بود. آنان حق داشتند، چون این تغییر از آن جهت که ناگهانی بود و از قبل نیز سوءسابقه داشت، بسیار با اهمیت و خطرناک بود. عدهای یک عمر بر شیوهای زندگی کرده و از آن روز قرار بود درست بر خلاف آن شیوه زندگی کنند. اما نگرانیشان نابجا بود چرا که ایرانیان با پیش زمینه قبلی و بستر مناسبی برای پذیرش تشیع رشد کرده و جلو آمده بودند.
جهان اهل تسنن در قرون ابتدایی خود در حوزه اخلاق بسیار به تصوف گرایش داشت. گرایشی که بسیار به جهان و تفکرات تشیع نزدیک و امکان تاثر از آن را دارا بود. امروزه در تصوف مفاهیمی همچون قطب، انسان کامل، ولی خدا وجود دارد که اساسا از جنس فضای آکادمیک اهل تسنن نمی باشد. پس از کجا آمده است؟ از جهان تشیع. نزدیکی میان این دو فرقه، موجب تاثیرگذاریهای بسیاری از جانب تشیع بر روی تصوف شده است.
همین مسئله موجب می شود تا وقتی شاه اسماعیل صفوی، تصمیم بر تغییر مذهب رسمی ایرانیان به تشیع می گیرد، مردم با رویی باز آن را می پذیرند. آری در این میان درگیریها و کشمکش هایی نیز بوجود میآید، لکن اینطور نبوده که شاه اسماعیل با زور و قدرت سعی بر شیعه کردن ایرانیان کرده باشد که اساسا این کار محال است.
اما این تغییر، درگیریهای اساسی و خونینی را با حکومت عثمانی در پی داشت که البته چندان دور از انتظار هم نبود. همین درگیری ها موجب می شود تا وقتی چرخ گیتی می چرخد و نوبت حکومت به نادرشاه افشار می رسد، او به فکر بیفتد و برای بدن پاره پاره جهان اسلام، کاری کند. او راه چاره را در وحدت میان شیعه و سنی میبیند و طرحی را مطرح می کند که در تاریخ با "وحدت نادری" نام می گیرد.