شماره (۳۷) نگاه‌های کلی موجود نسبت به نظریه وحدت اما علاو | حوزه دانشجویی شریف
شماره (۳۷) نگاه‌های کلی موجود نسبت به نظریه وحدت
اما علاوه بر آنچه بر وحدت تا به الان گذشت، امروزه نیز گروه‌های مختلفی بر سر وحدت بحث می‌کنند که شناخت آنها خالی از لطف نیست. توضیح مختصری از این گروه‌ها از این قرار است:
۱) مخالفین وحدت: این دسته از گروه‌ها کسانی هستند که اساسا وحدت را طرح نفوذی از سوی مذهب مخالف می‌دانند. این دسته که در اقلیت هم هستند، ترس از شکسته شدن مرزهای مذهبی خود دارند و وحدت را اساسا طرحی برای نابود کردن هویت مذهبشان می‌دانند.
۲) وحدت سیاسی حداقلی: این گروه‌ها حداقلی‌ترین درجه از وحدتی سیاسی_اجتماعی را اختیار می‌کنند و هیچ علاقه‌ای به وحدت ندارند. تنها نقطه مشترک، دشمنی است که برای هر دو مشکل ایجاد کرده است. آنها با هم متحد هستند تا زمانی که آن مانع رفع شود.
۳) وحدت سکولار: در این دیدگاه افراد بر مبنای سکولاریسم به وحدت می‌رسند. آنان معتقدند تمامی مشکلات میان شیعه و سنی از زمانی شروع شده است که دین و مذهب پا به عرصه اجتماع گذاشتند. اگر عیسی به دین خود و موسی به دین خود، اگر شیعه در خانه‌اش لعن می‌کرد و سنی در خانه‌اش نماز طراویح می‌خواند، هیچ‌گاه این مشکلات پدید نمی‌آمد. مشکلات از زمانی پدید آمد که این امور به صحنه اجتماع پا نهادند. آنان معتقدند وحدت پدید نمی‌آید مگر اینکه همه مذاهب تحت یک حکومت سکولار و بی‌مذهب قرار بگیرند.
۴) نگاهی تکثرگرایانه به وحدت: آنها اساسا تمامی مذاهب را حق می دانند. هم شیعه حق است و هم سنی. هیچ مذهبی نمی‌تواند حق ویژه‌ای برای خود قائل باشد. وقتی کسی حق ویژه‌تری نداشته باشد و همه در حق بودن با هم مساوی باشند، دیگر درگیری ایجاد نمی‌شود. دیگر گروهی گروه دیگری را باطل و منحرف نمی داند.
۵) اسلام بدون مذهب: عده‌ای از سلفیت پیشی گرفتند و تمامی گرایش‌ها و مذاهب پس از پیامبر اکرم (ص) را نیز باطل دانستند. اما این نظر زیادی فانتزی است؛ چرا که اسلام زمان پیامبر اکرم (ص) به خودی خود نه آنقدر زلال و صاف است که بتوان از آن استفاده کرد؛ نه آنقدر کامل است که دیگر نیازی به بعد از ایشان نباشد؛ و نه حتی نسبت به آنچه که از دوران پیامبر اکرم (ص) وجود دارد خوانشی مستقل از خوانش شیعه و سنی وجود دارد که بتوان از آن استفاده کرد.
۶) تاکید بر مشترکات، حل و فصل اختلافات: آنها وحدت را قبول دارند و بر مشترکات پایبندند. وقتی سؤال از اختلافات می کنی، معتقدند باید بازخوانی صورت بگیرد؛ یا اختلاف حل شود، یا منجر به مصالحه شود. ایرادی که بر این گروه گرفته می شود، این است که این شکل وحدت شما منجر به از بین رفتن مشترکات و خارج شدن هر مذهب از هویت خود، و وارد شدن آن در سایر دسته‌هایی از وحدت مذاهب می شود؛ همان مذاهبی که ما آن ها را انحرافی خواندیم.
۷) تاکید بر مشترکات، نادیده گرفتن اختلافات: این گروه نیز همانند گروه اول نقطه قوت را بر مشترکات می‌گذارند، با این تفاوت که وقتی به سراغ اختلافات می روند، سعی می‌کنند ساکت بمانند و آن را تنها برای بحث‌های علمی باقی گذارند. این‌ها امیدی به حل این اختلافات ندارند و راهکار را در نادیده گرفتن آنها می دانند. آن ها سعی بر حل اختلافات را موجب پر رنگ تر شدن اختلافاتی که به درستی حل نخواهد شد می‌دانند و از طرفی حل اختلافات را نیز خارج شدن از ماهیت اصلی به ماهیتی انحرافی می‌دانند.
