2022-04-21 20:35:31
حکایت بدفهمی ما از خود و دیگری(غرب) (قسمت پنجم)
بحران متدلوژی ها برای فهم تاریخ گذشته
تقی رحمانی
به کارگیری متدلوژی های علوم انسانی غربی و الگوهایی که از تاریخ و اندیشه غرب گرفتیم(این الگوها و اندیشه ها برای این جوامع کارآمد بوده است و بحثی در آن نیست) در تبیین تاریخ گذشته نه تنها باعث بدفهمی ما از گذشته خود می شود، بلکه باعث بد ساختن آینده نیز خواهد شد.
ما معمولاً در روند بررسی تغییرات ، سه اتفاق مهم تاریخ ایران را مورد بررسی قرار می دهیم ۱-انقلاب مشروطیت ۲-نهضت ملی ۳-انقلاب ۵۷ که به‌عنوان نمادهای حرکت مردم برای به دست آوردن آزادی و عدالت بود و این اتفاقا اشتباه نیز نیست.
ولی ما عادت نداریم نتیجه منطقی این دستاوردها را نیز بررسی کنیم. پرسش این است که از اساس گل سرخ مشروطه در ساحت قدرت سیاسی و مدیریت سیاسی کشور در سطح کلان چه دستاوردی داشت؟
یا گل رز انقلاب اسلامی ایران در همین موردِ قدرت سیاسی و سلسله‌مراتب قدرت سیاسی چه دستاوردی داشت؟ و اگر این دو مدل به وجود آمده یعنی ولایت فقیه در نظام جمهوری اسلامی و پادشاهی در حکومت پهلوی را با نظام سلطنتی گذشته مقایسه کنیم؛ حتی با توجه به این که نظام سلطنتی دیگر قابل استمرار نیست، آن زمان باید ببینیم کدام‌یک دستاورد پایداری برای (توسعه، فرهنگ، اجتماع،آداب، سنن و رسوم) ما داشته است؟در بررسی دستاوردها نیز ما ناچار هستیم که اجزا را جدا بررسی کنیم و برای مثال تحولات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و مدل‌های آموزش‌وپرورش و امثال آن و سپس به آن نمره میانگینی بدهیم.
اگر دقت کنید دستاورد انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی ایران در ساحت مدیریتی- نه تحولات اجتماعی- دستاوردهای قدرتمند و پایدار نبودند و بحران در بحران داشتند. چرا؟
آزادی و عدالت حدیث کهنه‌ای است که همیشه نو است؛ یعنی مردم همیشه به دنبال آزادی و عدالت هستند؛ اما محقق کردن و اجرای آن و در جامعه پیاده کردن آزادی و عدالت مساله مهمی بوده است. ما الگوهایی که می سازیم یا از آن برداشت می کنیم و متدهای تبیینی که برای تحقق آزادی وعدالت به کار می‌بریم اگر ترجمه‌ای، وارداتی و بدون توان و تعامل با ساخته های داخلی باشند، به‌جایی نمی رسند.
به همین دلیل است که من روی مدل قدرت سیاسی تمرکز می‌کنم. ما نظام سلطنتی داشتیم که این نظام سلطنتی بهنجار، حدی از عدالت – نه برابری- و حدی از آزادی عمل را برای ممالک محروسه ایرانی و مردم و رعایا- و نه شهروند – با تمهیداتی که می‌اندیشیده، فراهم کرده است؛و این باعث به وجود آمدن سلسله‌های طولانی مدت در ایران می شدو هم چنین باعث شد ایران حوزه تمدنی داشته باشد.
حوزه تمدنی نمی‌تواند صرفاً براساس شمشیر و زور ایجاد شود و باید عوامل دیگری مانند مسائل فرهنگی، اقتصادی و برخی از آزادی‌ها-نه دموکراسی- برخی از وجوه عدالت طبقه اجتماعی (مبتنی بر برتری طبقات اجتماعی) وجود داشته باشد که این عوامل باعث ثبات و امنیت و تعلق‌خاطر در ساکنان این ممالک محروسه، در کنار ظلم‌هایی که وجود داشته، شده است.
@mellimazzhabi
متن کامل
644 views17:35
ح
