#یادداشت_ماه مسئولیت ما چیست؟ دکتر نعمت الله فاضلی انجمن | انجمن جامعه شناسی ایران
#یادداشت_ماه
مسئولیت ما چیست؟
دکتر نعمت الله فاضلی
انجمن علمی نهاد مدرن است که همگام با گسترش فرایند مدرن شدن در جوامع شکل گرفت. در غرب از آغاز قرن هفدهم و تأسیس آکادمی لینچه در ایتالیا شروع شد و قرن هفدهم و هجدهم، دوره انجمن‌های علمی نامیده شدند. در ایران نیز با گسترش تجدد، انجمن‌های علمی نیز شکل گرفته و گسترش یافتند. بعد از تأسیس دانشگاه تهران در 1313 و گسترش دانشگاه‌ها در سراسر کشور، از 1320 شکل گیری و گسترش انجمن‌های علمی شروع شد و ادامه یافت .
به میزانی که تعداد جمعیت دانشگاهی و موسسات آموزش عالی افزوده می‌شد، تعداد انجمن ها هم رشد می کرد. تا سال 1357 حدود هفتاد و هشت انجمن شکل گرفت؛ و در سه دهه اخیر نیز گسترش چشم گیر دانشگاه ها و جمعیت دانشگاهی، تعداد انجمن های تأسیس شده 374 رسید. 150 انجمن به رشته های گوناگون علوم انسانی اختصاص دارد. همان طور که رشد دانشگاه ها عمدتاً جنبه کمی و آماری دارد، رشد انجمن‌ها هم همین طور است.
تنها سی انجمن علوم انسانی فعال اند و بقیه تنها مجوز گرفته و غیرفعال اند. دوازده انجمن علوم انسانی رتبه الف دارند و میزان فعالیت آن ها بالاست. انجمن مطالعات برنامه درسی ایران از جمله این هاست (منصورنژاد 1399).
روشن است که انجمن های علمی ماهیتی علمی دارند و عملکردها و مسئولیت های آن ها نیز تابعی است از شیوه نگاه ما به چگونگی "سازمان علم" در جامعه. انجمن ها مانند دانشگاه ها، مراکز پژوهشی و سازمان های انتشاراتی، بخشی از سازمان علم در جوامع مدرن هستند.
انجمن های علمی نهادهای مدنی، دموکراتیک، مستقل از حکومت و مرکب از محققان و فعالان علمی هستند که در تعامل مستمر با هم برای تحقق هدف های علمی و ارتقای فرهنگ علمی و ارزش های آن مانند خردورزی، تساهل، مدارا، حقیقت جویی، پرسشگری و نقادی به صورت آزاد و داوطلبانه کوشش می کنند. انجمن های علمی، نهادهای مدنی هستند و مرکز تجمع اهل دانش و اهل کنشگری و فعالیت مدنی. این روایتی از تاریخ انجمن های علمی و مسئولیتی که در عمل برعهده داشته اند.
ادامه این مطلب را روی وب سایت انجمن جامعه شناسی ایران بخوانید. yun.ir/syo14e
