حسن ارسنجانی؛ معمار اصلاحات ارضی ایران مهرداد خدیر انجام | 🇮🇷 اندیشه ایرانی 🇮🇷
حسن ارسنجانی؛ معمار اصلاحات ارضی ایران
مهرداد خدیر
انجام اصلاحات ارضی در دوره حکومت محمدرضا شاه پهلوی، یکی از مهم‌ترین نقاط تاریخ ایران است که بر سیاست، اقتصاد، معیشت، کشاورزی و دیپلماسی و طبقات اجتماعی و ساختار توزیع ثروت و قدرت در ایران تأثیر گذاشت
مجری این طرح و ایده‌پرداز اولیه روزنامه‌نگار و وکیلی بود به نام حسن ارسنجانی که به عضویت دولت علی امینی درآمد تا این پروژه را اجرا کند و کرد هر چند کاری که او انجام داد نه اصلاحات ارضی که انقلاب ارضی بود.
بعدتر شاه به اشتهار و نفوذ او حسادت کرد و ابتدا نخست‌وزیر و سپس وزیر کشاورزی را کنار گذاشت تا به نام خود او ثبت شود و اصلاحات ارضی را ذیل اصول ۶ گانه‌ای بُرد که نام آن را «انقلاب سفید شاه و ملت» گذاشت.
علی امینی در زمان ریاست جمهوری کندی در آمریکا نخست وزیر ایران شد تا با انجام اصلاحاتی در حوزه مالکیت، مانع از نفوذ کمونیست ها در میان دهقانان شود. برای این منظور حسن ارسنجانی را به عنوان وزیر کشاورزی معرفی کرد
ارسنجانی که در ۴۰ سالگی یک کارنامۀ متنوع سیاسی پشت سر داشت. از مقاله در روزنامه‌ها با نام مستعار شیخ حسن محلاتی (چون پدرش روحانی بود) تا تأسیس حزب آزادی در ۱۳۲۴ همراه ملک الشعرای بهار و احمد علی سپهر مورخ‌الدوله و البته یک سال بعد همکاری با قوام‌السلطنه در حزب دموکرات و در دولت حاج علی رزم‌آرا هم مشاور نخست‌وزیر.
ارسنجانی که در سال ۱۳۳۸ طرح اصلاحات ارضی را تهیه کرده بود، دو سال بعد همان را در مقام وزیر کشاورزی به اجرا گذاشت و در ۱۵ بهمن همان سال گفت «اگر اصلاحات ارضی جُرم است من این جرم را مرتکب می‌شوم تا ۱۵ میلیون جمعیت ایران را نجات دهم».
نطق‌های او چنان تند بود که نخست وزیر از معینیان رییس رادیو خواست پخش نشود، چون با عبارت «دهقانان عزیز، مالکان جنایتکار» شروع می‌کرد.
با کنار رفتن امینی و نخست وزیر شدن اسدالله علم، ارسنجانی مدتی در کابینه ماند اما او که روزنامه‌نگار و دنیا دیده بود در سفر به ایتالیا از وزارت کشاورزی استعفا کرد و همان جا سفیر شد؛ سفارتی که البته بیش از ۱۵ ماه نپایید و بعد با آن که می‌توانست بماند، اما ترجیح داد به ایران بازگردد و به وکالت بپردازد و البته روزنامه‌نگاری را از سر نگرفت تا ۱۱ خرداد ۱۳۴۸ در حالی که تنها ۴۷ سال داشت، درگذشت.
