درخت و سیاست فریدون مجلسی روزنامه شرق/ سه شنبه ۸ مرداد ۱۴۰۱/ص | فرهیختگان
درخت و سیاست
فریدون مجلسی روزنامه شرق/ سه شنبه ۸ مرداد ۱۴۰۱/صفحه آخر*
چند روزی است در سفر در وین اقامت دارم. در فاصله‌ای اندک با محل مذاکرات ابد مدتِ در آستانهٔ به نتیجه نرسیدن. هیچ گونه کنجکاوی و انگیزه‌ای ندارم که بدانم نتیجه مذاکرات به کجا خواهد انجامید. حتی پیش از آنکه سیاستگذار برنامه‌های اقتصادی نظام بفرماید مردم تصور نکنند پس از توافق در باغ سبزی به رویشان باز خواهد شد، این را خودمان هم میدانستیم و میدانیم که در برخی امور دخالت جایز نیست. در واقع در طول سفر به نکات دیگری توجه داشته‌ام. روز ورودم به قاره سبز مصادف بود با کاهش گرمای کلافه کنندهٔ تابستانی متفاوت. برگ‌های درختان شاه بلوط از لبه‌ها زرد و پلاسیده بود و برگ‌های درختان بلوط و خصوصا زیزفون سبز و شاداب بود. این را خودم هم در تهران خودمان آزموده‌ام. در حالی که با تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا و نیاز به آب درختان چنار بومی افسرده و خشک میشوند و شاه بلوط در باغچه خودم با همه مراقبت‌ها جان نمیگیرد درختان بلوط زاگرسی خیابان و کوچهٔ ما شاداب هستند! و کسی به فکر تغییر سیاست درختی شهر نیست. یکی دو روز بعد که در اروپا باران بسیار بارید درختات حتی با آن برگ‌های لبه سوخته شاداب شدند. در این میان خبر بی‌آبی در همدان در دامنه الوند دردآور بود. در وین برای دانوب کانالهای فرعی و یک کانال ذخیره ساخته اند که سیل بزرگی را هم به خود جذب کند. به این می‌اندیشیدم که سیاست اصلی این است که یک کشور با افزایش فزاینده و تشویقی جمعیت چگونه باید با پیش بینی گشودن کانالهای جدید و ذخیره برای مسائل آینده‌اش ناگهان با شگفتی غافلگیر نشود. اگر دریاچه ارومیه خشک میشود فقط خشک سالی نیست. وقتی جمعیت طی ۱۰۰ سال ۸ برابر شده است فقط مصرف آب کشاورزی و خانگی بیش از ده برابر میشود. تازه ۱۰۰ سال پیش که مصرف آب صنعتی نداشتیم! آیا در این شرایط و با وخامت مشابه در ترکیه و عراق و افغدنستان، هیرمند و دجله و هورالعظیم و هامون نیز خشک نخواهند شد؟ آیا می‌توان حقابه تولید عذایی جمعیت فراینده را به حقابه دریاچه و هور اختصاص داد؟ آیا باید برای دریاچه و هور خشکیده فکر دیگری کرد و اینها را از دست رفته دانست! افغانستان و پاکستان و ترکیه نیز مشکلات مشابه دارند و چون اغلب برای حل آن برنامه‌ای سنجیده ندارند برای مقابله با آن به سیاست خطرناک جنگ برای «فضای حیاتی» در سرزمینهای همسایه می‌اندیشند. وقتی روسیه برای دفاع از جدایی طلبی روس‌های اوکراین به آن کشور تجاوز میکند، و به خاطر گرفتاری در جنگ فرسایشی در راه امپراتوری روسی با اعزام نیروهای پاسدار صلح خود از ارمنستان به جبهه اوکراین پشت ارمنستان را خالی میکند، اردوغان و علی اف نیز فیلشان یاد امپراتوری ترکستان میکند! در سرزمین ما نیز که به جای برنامه حل مسائل آب و درخت و آینده و آرامشِ گم شده، در پی انجام مأموریتی دیگر است، چگونه می‌توان به برجامی دلخوش بود که نوید سیاستگذارانش دلخوش نبودن به آن است. پس دلخوش هم نباشید که به فرض اعلام امضا شدن توافق مردم برای شادمانی به خیابان‌ها سرازیر شوند و صندوقهای انتخاباتی را با امیدهای واهی انباشته کنند. دعا کنید که نیایند. به دنبال آب و درخت باشید که اکنون خیلی دیر است
