شوپنهاور و تولستوی #علی_حاتم لئون تولستوی بین فیلسوفان بزرگ | جامعه‌شناسی
شوپنهاور و تولستوی #علی_حاتم
لئون تولستوی بین فیلسوفان بزرگ آلمانی بیش از همه شوپنهاور را تحسین می‌کرد. به خصوص در بحث جبر و اختیار دیدگاه‌های این دو بسیار بهم نزدیک است. شوپنهاور معتقد بود اراده‌ای کور بر تمام هستی و جهان حاکم است. تولستوی نیز در مشهورترین اثر خود "جنگ و صلح " رویکردی مشابه دارد. از دید وی اگر جنگی رخ می‌دهد به این دلیل است که رخ دادن آن ناگزیر بوده. جنگ‌هایی که ناپلئون در اروپا راه انداخت و نبرد او با روسیه، محصول جبر تاریخ است. حتی رهبران به ظاهر قدرتمندی نظیر ناپلئون برده‌ی جبر تاریخ هستند. ما جزئی از یک نقشه ی کلی هستیم.
این، هم برای شوپنهاور و هم برای تولستوی، درد اصلی زندگی است : " ای کاش مردمان می‌دانستند که زیرک‌ترین و با استعدادترین‌شان تا چه اندازه بی‌اختیارند، و از میان عوامل بیشماری که حرکت منظم تاریخ جهان را پدید می‌آورند چه حصه‌ی ناچیزی در ظرف دانش آنها می‌گنجد؛ و بالاتر از همه اینکه چه یاوه و خیرسرانه است دعوی اینکه ما نظمی را تشخیص می‌دهیم، فقط بر این اساس که در کمال نومیدی اعتقاد داریم چنین نظمی باید وجود داشته باشد، و حال آن که آنچه در واقع می توان تشخیص داد چیزی جز آشوب بی معنی نیست-آشوبی که هرگاه بالا می‌گیرد ، هرگاه آشفتگی زندگی انسانی با وضوح تمام در آن منعکس می‌شود، به صورت جنگ در می‌آید." *
* برلین، آیزایا ."متفکران روس". ترجمه نجف دریابندری. انتشارات خوارزمی. چاپ اول ۱۳۶۱. ص ۹۳
