نگاهی به ادعای ایالات متحده در خصوص صادرات «صدها» پهپاد ایرانی | کانال خبری تحلیلی ایراس
نگاهی به ادعای ایالات متحده در خصوص صادرات «صدها» پهپاد ایرانی به روسیه
واقعیت یا بهانه‌ای برای افزایش فشار؟
محمدحسین لطف‌الهی
کاخ سفید مدعی است اطلاعاتی در اختیار دارد که نشان می‌دهد دولت ایران قصد دارد «صدها پهپاد شامل پهپادهایی با قابلیت حمل تسلیحات» برای استفاده در جنگ علیه اوکراین در اختیار روسیه قرار دهد؛ ادعایی که جمهوری اسلامی ایران تلویحا آن را تکذیب می‌کند و کارشناسان نیز معتقدند با توجه به عدم ارائه مستندات از سوی دولت ایالات متحده و همچنین با توجه به فاکتورهای فنی احتمال زیادی وجود دارد که این ادعا یا دقیق نباشد یا اساسا صحت نداشته باشد.
از مدت‌ها پیش ایالات متحده به برنامه پهپادی ایران به عنوان یک تهدید می‌نگریست و تلاش می‌کرد این برنامه را محدود کند؛ حالا اما امریکایی‌ها با یک بهانه جدید در تلاش برای زمینه‌سازی در راستای اعمال محدودیت‌های بیشتر بر این برنامه هستند.
علاوه بر تحریم‌هایی که در دوره ترامپ علیه برنامه پهپادی ایران اعمال شده، در اکتبر 2021، وزارت خزانه داری دولت بایدن نام چهار فرد و دو نهاد ایرانی جدید را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.
همزمان با این تحریم‌ها، الی ادیمو معاون وزارت خزانه‌داری آمریکا اظهار داشت: «پهپادهای ایرانی در سراسر منطقه صلح و ثبات را به خطر انداخته‌اند. ایران و گروه‌های نظامی وابسته به آن با این پهپادها نیروهای دریایی آمریکا و شرکای ما و همچنین کشتی‌رانی را با خطر روبه‌رو کرده‌اند.»
چند ماه بعد نیز، در آوریل 2022 مجلس نمایندگان آمریکا طرح «قانون توقف امکانات پهپادی ایران» را تصویب کرد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند از نظر فنی امکان صادرات این تعداد پهپاد از سوی ایران به روسیه وجود ندارد. با این وجود برخی کارشناسان امریکایی داده‌های ارائه شده از سوی مشاور امنیت ملی این کشور را «منطقی» ارزیابی می‌کنند.
حمیدرضا عزیزی، پژوهشگر موسسه آلمانی امور بین‌المللی و امنیت در برلین به «روزنامه اعتماد» می‌گوید: «هنوز در اصل و گستره ادعای مطرح شده از سوی امریکا یعنی هم موضوع صادرات پهپاد و هم بحث صدها پهپاد تردید دارم و نمی‌دانم تا چه اندازه این مسأله می‌تواند واقعیت داشته باشد.» به گفته او، اطلاعات خیلی دقیقی در خصوص وضعیت جاری نیروهای نظامی روسیه چه از نظر سخت‌افزاری و چه از نظر نیروی انسانی منتشر نمی‌شود اما برخی موارد باعث می‌شود تردیدهایی پیرامون آنچه از سوی مشاور امنیت ملی امریکا مطرح می‌گردد به وجود آید.
عزیزی می‌افزاید: «یک بحث این است که آیا ایران توانایی ساخت و تحویل صدها پهپاد را دارد یا خیر. واقعیت این است که از چند سال قبل بحث پهپاد به عنوان یکی از ستون‌های بازدارندگی در ایران در کنار بحث موشکی مورد توجه قرار گرفت. این مسأله باعث می‌شود که بخواهیم بپرسیم آیا نیاز داخلی برای بازدارندگی در برابر تهدیدها اجازه صادرات صدها پهپاد را می‌دهد یا نه؟ مسأله دیگر مسأله نیروهای متحد ایران در منطقه نظیر حزب‌الله است که به حمایت‌های ایران در این زمینه نیاز دارند و اگر حمایت از آنان در کنار نیازهای داخلی دیده شود، تردیدها بیشتر خواهد شد.»
این پژوهشگر موسسه آلمانی امور بین‌المللی و امنیت در برلین معتقد است اظهارات مقام‌های امریکایی ممکن است ناظر بر کارخانه پهپادی ایران در تاجیکستان باشد و چشم‌اندازی مطرح شود که بخشی از این پهپادها در آینده به روسیه تحویل داده شود اما این که موضوع استفاده از آن‌ها در آینده بسیار نزدیک و در اوکراین مطرح باشد، محل بحث است.
در این میان، برخی تحلیلگران نظر متفاوتی دارند. حشمت‌الله فلاحت پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی ایران در پاسخ به «اعتماد» می‌گوید که «با توجه به تجربه، سابقه و فناوری تولید پهپادهای عملیاتی در ایران توان تولید و صادرات پهپاد در ایران وجود دارد.»
سموئل بندت، کارشناس اندیشکده امریکایی CNA نیز باور دارد که رجوع روسیه به ایران برای تأمین نیازهای پهپادی گزاره‌ای منطقی است. او روز سه‌شنبه به آسوشیتدپرس گفت: «طی 20 سال گذشته یا حتی بیشتر، ایران در حال ارتقای نیروی پهپادی خود بوده و علاوه بر این، پهپادهای ایرانی تجربه‌های بیشتری در خصوص حضور در جنگ نسبت به پهپادهای روسی دارند. آن‌ها همچنین در زمینه پهپادهای کامیکازه (پهپادهای انتحاری) از کشورهای پیشرو هستند. ...
