عید قربان در تاجیکستان @irtaj عید قربان به عنوان یکی از دو عید | تاجیکستان شناسی

عید قربان در تاجیکستان
@irtaj
عید قربان به عنوان یکی از دو عید مقدس اسلامی از سال 1990 میلادی پس از استقلال تاجیکستان، بنا بر مصوبه پارلمان تاجیکستان در تقویم این کشور وارد شده و تعطیل عمومی است.
طی 7 دهه وجود نظام کمونیستی، مردم تاجیکستان اعیاد اسلامی را به صورت بسیار محدود برگزار می‌کردند و نمازهای عید فطر و قربان نیز عمدتاً در مساجد مرکزی که تحت کنترل شدید قرار داشت، با حضور تعداد انگشت شمار مسلمانان برگزار می‌شد.
با توجه به اهمیت و جایگاه اعیاد اسلامی در میان کشور بود که دولت تاجیکستان پس از کسب استقلال، روزهای عید فطر و قربان را تعطیل اعلام کرد. به این مناسبت در تمام مساجد جامع با حضور صدها هزار نفر نماز عید برگزار می‌شود.
طبق سنت در این روز بیشتر مردم لباس‌های نو و تمیز به تن کرده و در نماز عید حضور پیدا می‌کنند. سپس نمازگزاران یکدیگر را به این مناسبت تبریک گفته و عمدتا به آرامگاه ها می‌روند تا با قرائت آیاتی از قرآن کریم روح گذشتگان خود و همه مسلمانان را شاد کنند.
پس از اقامه نماز عید مردم به دیدار هم می روند. در این سه روز درب خانه ها گشوده است و هر رهگذر می تواند برای عید دیدنی و تبریک عید وارد خانه شود و بر سر سفره بنشیند و هر چه میل دارد بخورد.
بعد از نماز عید بخش قابل توجهی از مردم نیز گوسفند، بز و یا گاو قربانی می‌کنند. آنها قربانی کردن را نمادی از ایثار در راه بندگی خداوند می‌دانند که باعث تقوای قلب و طهارت نفس می‌دانند.
بسیاری از مردم مسلمان تاجیکستان ‎ 10روز پیش از عیدقربان به استقبال این عید رفته و روزه می گیرند. برگزاری مراسم نماز عید، انداختن سفرهای عیدانه، ذبح دام، عیادت از بیماران، قرائت قرآن برای شادی روح رفتگان و عیدی دادن بخصوص به کودکان ازجمله سنتهایی هستند که مردم مسلمان تاجیکستان در روزهای جشن عید قربان انجام می دهند. خرید پوشاک و تهیه هدایا برای همسر، فرزندان، خویشان و دوستان و افراد کم بضاعت نیز از دیگر سنتهای مردم تاجیک است.
تهیه سفره عید فطر و قربان هم در تاجیکستان مرسوم است. به نوعی که حتی افراد فقیر و کم بضاعت نیز از هزینه کردن منصرف نمی‌شوند. به این دلیل است که بازارهای تاجیکستان بالاترین میزان فروش انواع میوه و مواد غذایی را در ایام اعیاد فطر و قربان دارند.
دسترخان عیدانه از روز قبل عید در هرخانه آماده می شود اما تاجیکها تا قبل از اقامه نماز عیدقربان و انجام قربانی، غذا نمی خورند و سعی می کنند با خوردن غذایی که با گوشت قربانی درست شده است به عنوان تبرک افطار کنند، سپس دسترخان آراسته و گسترده خود را تا سه روز پذیرای میهمانان می سازند.از روزها پیش زنان اقدام به آماده سازی انواع نان، حلوا و شیرینی‌ها می‌کنند.
مراسم عید قربان از دمیدن آفتاب روز عید با 'عیدگردک' کودکان که از قبل پاکتهایی را به این منظور تهیه کرده اند و دادن هدایایی از سوی بزرگسالان به آنها همچون شیرینی و شکلات و یا پول به آنها آغاز می شود.
در این روز بیش از همه کودکان شادی و خوشحالی می‌کنند، زیرا جدا از آنکه به مناسبت این عید خانواده‌هایشان برایشان لباس‌های نو خریده و هدایایی تقدیم می‌کنند، باز برای تبریک به منازل اطراف رفته و عیدی دریافت می‌کنند.
عیادت خویشاوندان، سالمندان و بیماران و تبریک این عید و خواندن دعا به روح اموات از آئین‌های این عید اسلامی است که طی معمولا تا 3 روز ادامه پیدا می‌کند.
تاجیکها کودکانی را که در روز عیدقربان به دنیا می آیند اگر پسر باشد 'قربان' و 'قربانعلی' و اگر دختر باشد 'قربان گل' نامگذاری می کنند.
همچنین برگزاری مراسم عروسی در سه روز عید قربان در بین تاجیکها مورد تاکید بوده و خانواده های بسیاری سعی دارند تا دراین ایام مبارک جشن ازدواج فرزندان خود را برگزار کنند.
نوشته دکتر هدیه شریفی (عضو هیات مدیره انجمن دوستی ایران و تاجیکستان)