اصلاح بنیادی؛ انقلابی در درمان سرطان آلیسا دختر ۱۳ ساله‌ای اس | انجمن پزشکان عمومی ایران
اصلاح بنیادی؛ انقلابی در درمان سرطان
آلیسا دختر ۱۳ ساله‌ای است که به نوع کشنده‌ای از سرطان خون مبتلا شد و روش‌های درمانی موجود هم برایش بی‌نتیجه بود. به همین خاطر پزشکان برای نخستین بار از یک روش جدید شامل دستکاری ژن‌ها با هدف شکار سلول‌های سرطانی استفاده کردند که به نظر می‌رسد موجب درمان کامل وی شده است.
این روش base editing نام دارد و از زمان ابداع آن تنها شش سال گذشته است. با این روش محققان نوعی از سلول‌های ایمنی طراحی کردند (بله درست خوانده‌اید، طراحی کردند!) که به طور خاص سلول‌های سرطانی آلیسا را شناسایی و نابود می‌کرد.
سرطان آلیسا T-cell acute lymphoblastic leukaemia نام دارد. در این سرطان یک نوع خاص از سلول‌های ایمنی بدن که T-cell نام دارند، دچار مشکل می‌شوند و با تکثیر بیش از حد به همه جا حمله می‌کنند. شیمی‌درمانی و پیوند مغز استخوان در آلیسا موثر نبود.
اما فرایند درمان جدید بسیار جالب است: پژوهشگران ابتدا T-cellهای سالم را از یک اهدا کننده دریافت کردند و سپس چهار عملیات اصلی روی آنها انجام شد:
⁃ ابتدا با اصلاح ژن‌ها آنها را به‌گونه‌ای تغییر دادند که به سلول‌های سالم بدن آلیسا حمله نکنند. ⁃ سپس یک پروتئین خاص به نام CD7 را از روی آنها حذف کردند تا سلول‌های شکارچی فاقد این علامت خاص باشند. ⁃ در مرحله بعدی کاری کردند که سلول‌های شکارچی توسط داروهای شیمی‌درمانی هدف گرفته و نابود نشود و به نوعی آنها را در برابر داروها نامرئی کردند. ⁃ در آخرین مرحله، کاری کردند که سلول‌های شکارچی به سلول‌هایی حمله کنند که دارای پروئتین CD7 هستند. یعنی تمام T-cellهای سرطانی! (به همین خاطر بود که از خود سلول‌های شکارچی این پروتئین را حذف کرده بودند تا خودشان را شکار نکنند.)
اکنون سلول‌های شکارچی کاری انجام دادند که شیمی‌درمانی نتوانسته بود انجام دهد: آنها «تمام» سلول‌های سرطانی را با موفقیت شناسایی و نابود کردند.
اکنون شش ماه از درمان آلیسا گذشته و طی این مدت اثری از بازگشت سرطان دیده نشده است و به همین خاطر موفقیت درمان وی اعلام شده است. این نخستین بار است که درمان با این فناوری روی یک بیمار امتحان شده است.
با روش جدید در واقع برای درمان سرطان بیمار یک سلاح اختصاصی جهت هدف‌گیری سلول‌های سرطانی ساخته می‌شود و این راهکار در آینده نزدیک انقلابی در درمان سرطان‌ها ایفا خواهد کرد.
