وابستگی شرم‌آور روحانیت به قدرت و زنگ خطر تاریخی مرضیه حاجی | سایت خبری-تحلیلی کلمه
وابستگی شرم‌آور روحانیت به قدرت و زنگ خطر تاریخی
مرضیه حاجی هاشمی
در طول تاریخ ادیان «کالون» یکی از متعصب‌ترین و خشن‌ترین حکومت‌های مذهبی را تشکیل داد و سیاست و مذهب را در هم آمیخت و مخالفان رویکرد دینی و سیاسی خود را اعدام، تبعید و به بدترین شیوه‌های ممکن در حبس کرد.
حکومت دینی که «کالون» به عنوان یک رهبر مذهبی در قرن شانزدهم میلادی برپا کرد، آن دسته از آرمان‌های انقلابی که به دنبال آزادی بیان و آزادی وجدان بود، زیر پا نهاد و خود محدودیت‌های غیرمنطقی زیادی را در این باب وضع کرد؛ اما از نظر «آگوست کنت» «عمومی ترین و زیانبارترین اشتباه این بود که قدرت معنوی را که از قدرت دنیوی و سیاسی، مستقل و متمایز بود، از هستی ساقط کرد» و بدین وسیله معنویت را در جامعه فرو کاست.
روحانیت تا قبل از حکومت دینی متعصب و متصلب کالون، خود یک پایه قدرت اجتماعی بودند که واسطی بین مردم و حکومت نیز تلقی می شدند و حتی حمایت معنوی آنها به پادشاهان مشروعیت و همچنین مصونیت نیز می‌بخشید و به عبارت دیگر و به تعبیر «هراری» «هر پادشاهی مسیحی، قدیس‌های خودش را داشت که در فائق آمدن بر مشکلات و پیروزی در جنگ به آن کمک می‌کرد»(هراری، ۱۳۹۷، ۳٠۸)؛ اما در حکومت کالون این رابطه معکوس شد و این روحانیت بود که با تایید توسط رهبر سیاسی- مذهبی، مشروعیت و مرجعیت می‌یافت! و می‌توانست ادامه حیات اجتماعی داشته باشد.
حکومت کالونی، «روحانیت را تابع و منقاد قدرت سیاسی ساخت، انقیادی که پیشتر در نظر روحانیون شرم آور بود، اکنون تامین هستی اجتماعی روحانیت بدان بستگی داشت»(لوویت، ۱۴۰۰، ۸۴) و روحانیت با وجود این جایگاه، تمام کارکردهای خود را به عنوان نهادی مستقل در جامعه از دست داده بود و به جای قرار گرفتن کنار مردم، خود به بخشی از دستگاه سرکوبگری اعتقادی حکومت دینی تبدیل شده بود.
و اما آنچه از این وابستگی و انقیاد شرم آور که زنگ خطری برای دیگر روحانیون و حکومت‌های دینی در طول تاریخ است، می‌تواند مورد توجه و مطالعه و تأمل خاص قرار گیرد، این است که در مسیر تحولات تاریخی نه تنها اثری از حکومت دینی باقی نماند؛ بلکه نهاد اجتماعی و تاثیرگذار روحانیت نیز که قدمتی دیرینه داشت، به همراه حکومت دینی برای همیشه به تاریخ پیوست و جامعه مسیحیت، منتهی به سکولاریسم و حتی ترک باورهای دینی و در بسیاری موارد خداناباوری فردی نیز شد.
