خاورمیانه آرام شده است مدت ها است فضای خاورمیانه و ۱۶ کشور تش | یدالله کریمی پور
خاورمیانه آرام شده است
مدت ها است فضای خاورمیانه و ۱۶ کشور تشکیل دهنده اش به گونه ای شگفت آور رو به آرامش است.
دیگر خبری از جنگ های بزرگ اعراب- اسرائیل(چهار گانه ۱۹۴۸ تا ۱۹۸۰) و جنگ‌ها و لشگر کشی های بزرگ منطقه ای آمریکا نیست(دو جنگ‌با عراق و...)؛ نیز هیمنه دهشتناک بنیادگرایانی چونان القاعده و داعش در هم شکسته شده و بقایای اندک آنان در بیابان های شامات، هندوکوش و صحرا (شمال افریقا) پراکنده و غیر عملیاتی شده اند. سهل است که دیگر حتی از نبردهای کم شدت در فضای پیرامونی اسرائیل، مانند نبرد ۲۲ روزه حزب الله خبری نیست. حتی جنگ یمن و نبردهای کوچک مقیاس جنوب، خاور و جنوب خاوری کردهای ترکیه رو به افول نهاده است.
ریشه و زمینه های این آرامش بارز نسبی خاورمیانه کدامند؟ به گمانم سه عامل نقش محوری در آرام سازی این داغ ترین منطقه نامنسجم جهان دارند.
۱- خارج از تقابل
خاورمیانه که برای ۱۰۰ سال یکی از کانون های بزرگ و اصلی رویارویی استراتژی ها بود ، جای خود را به آسیا و اروپای خاوری داده است. آمریکا و ناتو دیگر حاضر به سرمایه گذاری های کلان تریلیون دلاری امنیتی در خاورمیانه و فضاهای پیرامونی آن (مانند افغانستان، شاخ آفریقا) نیستند. برای روسیه نیز اروپای خاوری، فضای قطب شمال، قفقاز و آسیای مرکزی کانون محوری به شمار می روند. بنابراین به نسبت سال ها و دهه های گذشته خاورمیانه کانون رویارویی های کلان استراتژیک نیست؛
۲-توازن امنیتی
تقریبا همه ۱۶ کشور خاورمیانه طی چند سال اخیر به گونه ای تضمین و سکینه امنیتی برای حفظ یکپارچگی خویش دست یافته اند. دغدعه امنیتی۶ کشور جنوب خلیج فارس چه از راه ایجاد شورای همکاری، ایجاد مناسبات نهادی با آمریکا و ناتو در قالب در اختیار نهادن پایگاه ها و نیز برقراری مناسبات با اسرائیل (اشغالگر) کاهش یافته است. ترکیه هم در پیوند با ناتو و هم‌از راه مدرن سازی شگفت ارتش خود، نه تنها از تضمینی چند لایه سود می برد که آشکارا در پی اقدامات رخنه ای در فضاهای پیرامونی است. مصر و اردن هم شمیشرهایشان را بر روی اسرائیل غلاف کرده و هماهنگ با ناتو عمل می کنند. در واقع از نیل تا خلیج فارس، گونه ای توازن و تعادل توانمند رو به پایداری امنیتی شکل گرفته که کمتر روزنه ای برای شکستن آن محتمل است؛
۳- رو به جلو
با افزایش بهای نفت- گاز ، کمترین سود کشوهای نفتی خاورمیانه طی ۴ سال آینده ۱/۴ تریلیون دلار برآورد شده است. با چنین درامد بالا و غول اسایی، ملل منطقه، به ویژه شش ملت جنوبی خلیج فارس در توسعه انسانی و نیز درآمدها فوق پیشرفته خواهند شد. حکومت های منطقه نیز با درک چنین تغییری طرح و برنامه های هیجان انگیزی را برای نگاه به جلو در پیش گرفته اند. در چنین نگرشی توقف به دلیل الزامات ایدئولوژیک، از جمله در قالب ورود به میدان های نبرد تا سرحد امکان بی معنی خواهد بود. به همین دلیل است که دیگر نفتی ها مانند گذشته زیر بار سناریوهای کاهش بهای نفت در راستای استراتژی بزرگ ناتو و آمریکا نخواهند رفت.
به هر روی دو گزاره برای من جا افتاده است:
-جهت کلی امنیت خاورمیانه نسبت به دوره های پیش ، رو به پایداری امنیتی است؛
-چنین آرامشی کمتر خلل پذیر و شکستنی است.
#یدالله_کریمی_پور
#امنیت_خاورمیانه
#درامدهای_بزرگ
@karimipour_k
