نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه 1398/07/28 7/98/1106 | حقوق به زبان ساده 🇮🇷
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
1398/07/28 7/98/1106 شماره پرونده: 1106-186-98ك
استعلام: چنانچه شخصی غیر از مقامات یا مامورین دولت یا نیروهاي مسلح شخصی را توقیف یا حبس کند یا در محلی مخفی نماید، آیا مشمول ماده 583 قانون مجازات اسلامی )تعزیرات( مصوب 1375 میشود؟
بازگشت به استعلام شماره 9016/61/38001 مورخ 1398/07/09 به شماره ثبت وارده 1106 مورخ 1398/07/09، نظریه مشورتی این اداره کل به شرح زیر اعلام میگردد: نظر نخست: با توجه به عبارتپردازي ماده 583 قانون مجازات اسلامی 1375 که پس از عبارت »غیر آنها« قید »بدون حکمی از مقامات صلاحیتدار« را آورده است، نشان میدهد که مصادیق »هر کس« در این ماده، باید فردي باشد که بتواند »حکمی« از مقامات صلاحیتدار براي جلب یا توقیف اشخاص دریافت کند. در حالی که در مقررات قانونی چنین اختیاري براي افراد عادي پیشبینی نشده است. به علاوه قرار گرفتن ماده 583 ذیل فصل دهم قانون یاد شده نیز مویدي بر این استدلال است. نظر دوم: تعبیر »غیر آنها« در ماده 583 قانون مجازات اسلامی 1375 شامل اشخاص عادي است. زیرا هرچند این ماده در زیر عنوان فصل دهم قانون یاد شده با عنوان "تقصیرات مقامات و مامورین دولتی" مقرر شده است ولی اهمیت جرائم موضوع ماده پیشگفته به اندازهاي است که قانونگذار استثنائا در این ماده بر خلاف مواد قبلی فصل دهم، به اشخاص عادي نیز اشاره کرده است. مواد 584 تا 587 مذکور در همین فصل نیز همگی در راستاي ماده 583 مقرر شده اند که مقررات آنها درباره همه اشخاص اعم از عادي، دولتی و نظامی است. به طور ویژه ماده 586 درباره مرتکبانی است که براي ارتکاب جرایم موضوع ماده 583، اسم یا عنوان مجعول یا اسم و علامت مأمورین یا لباس منتسب به آنان را اختیار کردهاند که نشان میدهد این ماده حالت خاصی از ارتکاب جرم موضوع ماده 583 از سوي اشخاص عادي را پیشبینی می کند. افزون بر این اطلاق تعبیر "غیر آنها" در انطباق با قانون اساسی، در راستاي حفظ حقوق شهروندان بهویژه حق آزادي تن و آزادي آمد و شد است و از سوءاستفادههاي اشخاص عادي در توقیف یا حبس همدیگر جلوگیري میکند.
