2024-01-09 19:46:57
باروری ابرها آب ندارد، شاید برای برخی نان دارد!دقیقاً بیست سال قبل، جلسهای در اتاق معاونت عمرانی استانداری خراسان برگزار شد. دو نمایندهٔ مجلس در آن بودند و کارشناسان سازمان آب منطقهای و ادارهکل هواشناسی خراسان. از من نیز بهعنوان کارشناس دانشگاهی دعوت شده بود. تصمیم داشتند دو هواپیمای آنتونوف بخرند تا ابرها را بر فراز این استان بارور کنند. من مخالفت کردم اما آنها کارشان را پی گرفتند ولی هرگز گزارشی منتشر نشد تا بفهمیم آن پروژه به چه سرنوشتی دچار شد.
چندی بعد، مرکز ملی باروری ابرها را وزارت نیرو در یزد تأسیس کرد که من قصهٔ آن را هر ترم برای دانشجویانم تعریف میکنم و همه با هم بر این اقدام میخندیم. زیرا همه میدانند یزد در کمابرترین منطقه کشور واقع است. در کلاسم به طنز میگویم: «آقایان اول باید بروند ابر شکار کنند ببرند به آسمان یزد، بعد در آنجا بارورش کنند». با اینحال، پساز سالها هنوز گزارشی مستند از این مرکز منتشر نشده است تا بفهمیم چند تا ابر بارور کردهاند و چقدر باران باراندهاند.
پساز آن، تقریباً هرساله اعلام کردهاند پروژهٔ باروریِ ابرها را در دست اجرا دارند. سال قبل اعلام شد در شانزده استان این پروژه را اجرا کردهاند؛ ولی همه میدانیم نه پارسال و نه در طی این بیست سال، هیچ خشکسالیای را این متخصصانِ باروری در هیچ جایی چاره نکردهاند.
جالب این بود که تا همین امسال، سازمان هواشناسی تنها سازمان تخصصی مرجعی بود که با باروری ابرها، با هدف استحصال آب، مخالف بود. امروز چشمم به خبری خورد که این سازمانِ مخالف باروری ابرها هم به جرگهٔ بارورسازان پیوسته و اعلام کرده هماکنون مشغول عملیات بارورسازی ابرهاست.
هیچکس در این مملکت نیست بپرسد شما در این بیست سال گذشته کدام پروژهٔ موفقِ باروری ابرها را اجرا کردهاید که همچنان آن را اجرا میکنید؟
در پایان، اجازه بدهید توضیح دهم باروری ابرها چیست و چه نقشی در کدام مرحله از مراحل بارش ایفا میکند.
اصولاً مراحل تشکیل بارندگی بهشرح زیر است:۱. وجود بخار آب در جوّ بهاندازهای که به اشباع برسد.
۲. وجود هستهٔ تراکم برای بهوجودآوردن امکان تشکیل قطره.
۳. وجود شرایط ناپایداری در جوّ برای اینکه قطراتِ تشکیلشده رشد یافته و آنقدر بزرگ شوند که بتوانند بر دو نیروی اصطکاک هوا و نیروی شناوری (ارشمیدسی) غلبه کرده و فرو بریزند.
۴. پایین بودن دمای لایه هوایِ زیر ابر بهقدری که باعث تبخیر میانراهی (Interception evaporation) نشده و قطرات به زمین برسند.
باروری ابرها صرفاً پاشیدن هستهٔ تراکم به داخل ابر است. بدین معنی که باید تمام شرایط دیگر برای بارش مهیا باشند و عدم بارش فقط بهخاطر عدم وجود هستههای تراکم باشد.
هستههای تراکم، عبارت از کانیها و گردوغبارهای معلق در داخل جوّ است که همه میدانیم چیزی که در کشور ما زیاد است گردوغبار است. به همین دلیل، بسیار بعید است ابرهایی که برروی کشور ما قرار میگیرند نباریدنشان بهخاطر نبودن هستهٔ تراکم باشد.
اما گویا بودجهای که در بیآبیِ شدیدِ کشور به این کار تخصیص یافته، چنان وسوسهانگیز بوده که مخالفین را به این نتیجه رسانده باروری ابرها اگر برای مردم آب نداشته باشد، برای آنها نان خواهد داشت.
گویند مقنیای مشغول کندن چاهی بود.
رندی او را گفت: «این چاه که میکنی بعید است در آن آبی باشد.»
مقنی گفت: «هیچ مگوی که اگر آب در آن نیست، نان برای من هست!»
حسین ثنایی نژاد
@Library_Telegram
16.5K views16:46