رسم‌الخط ضمیرهای شخصی پیوسته (۱) در فارسی، شش ضمیر شخصی پیوست | Matnook | ﻣﺘﻨﻮک

رسم‌الخط ضمیرهای شخصی پیوسته (۱)

در فارسی، شش ضمیر شخصی پیوسته داریم که به واژۀ قبل از خود می‌چسبند: -م، -ت، -ش، -مان، -تان، -شان. رسم‌الخطِ این ضمیرها در پیوند با انواع واژه‌ها به شرح زیر است:

۱) واژه‌های مختوم به حروف پیوسته (مانند «ب» و «ه») و حروف جدا (مانند «ر»):
کتابم، کتابت، کتابش*، کتابمان، کتابتان، کتابشان؛ راهم، راهت، راهش، راهمان، راهتان، راهشان؛ برادرم، برادرت، برادرش، برادرمان، برادرتان، برادرشان

* یادآوری:
در «کتابش»، الگوی هجای آخر cvc است: کِ - تا - بَش. بنابراین وجهی ندارد که *کتاب‌اش بنویسیم و /کتابش/ بخوانیم. پس املای *کتاب‌اش و نیز *کتاب‌ات و *کتاب‌ام، که مختوم به حروف پیوسته‌اند، نادرست است.

۲) واژه‌های مختوم به «ای» (/i/): صندلی‌ام، صندلی‌ات، صندلی‌اش، صندلی‌مان، صندلی‌تان، صندلی‌شان

یادآوری:
واژه‌های مختوم به «اِیْ» (/ey/) نیز مانند واژه‌های مختوم به /i/ است: نِی‌ام، نِی‌ات، نِی‌اش، نِی‌مان، نِی‌تان، نِی‌شان

۳) واژه‌های مختوم به «و»
الف) با صدای «اُ» (/o/):
مانتوام، مانتوات، مانتواش، مانتومان، مانتوتان،‌ مانتوشان

یادآوری:
در فارسیِ امروز، واژه‌هایی مانند «مانتو» و «رادیو» با «جلو» و «رهرو» تفاوتِ چندانی در تلفظ ندارند. بنابراین، در تمام این واژه‌ها، قبل از سه ضمیر مفرد (-م، -ت، -ش)، همزه را می‌توان گذاشت.

ب) با صدای «او» (/u/):
آرزویم، آرزویت، آرزویش، آرزویمان/ آرزومان، آرزویتان/ آرزوتان، آرزویشان/ آرزوشان

۴) واژه‌های مختوم به صدای «اِ» (/e/) یا همان های بیان حرکت:
خانه‌ام، خانه‌ات، خانه‌اش، خانه‌مان، خانه‌تان، خانه‌شان

۵) واژه‌های مختوم به صدای «آ» (/â/):
صدایم، صدایت، صدایش، صدایمان/ صدامان، صدایتان/ صداتان، صدایشان/ صداشان

۶) واژه‌های مختوم به همزه
الف) «أ»:
مبدأم، مبدأت، مبدأش، مبدأمان، مبدأتان، مبدأشان
ب) «ؤ»:
لؤلؤم، لؤلؤت، لؤلؤش، لؤلؤمان، لؤلؤتان، لؤلؤشان
ج) «ء»:
جُزئم، جُزئت، جُزئش، جُزئمان، جُزئتان، جُزئشان

سید محمد بصام
@Matnook_com