2021-10-16 22:30:05
رقابت دیوانه وار آدمیان و پیامدهای آن
نیل گراسمن
جامعه ما انسانها، را برای اینکه نهایت سعی خود را کرده اند پاداش نمیدهد، بلکه برای اینکه بهترین بوده اند- یا لااقل، از خیلیها بهتر بوده اند- پاداش میدهد. از این رو، حرص، اشتیاق به بیش از دیگران پول و دارایی داشتن، و نامجویی، اشتیاق به شهرت و آوازه، یعنی اشتیاق به اینکه ما را بهتر از دیگران بدانند، صفات روانی لازم برای موفقیت، در فرهنگ ما، هستند.
این احساسات، به تعبیر اسپینوزا، «در واقع، انواعی از جنون»اند. هر کسی که انگیزه‌اش اشتیاق به بهتر از دیگران بودن باشد از پیوندی که میان خودش، دیگر انسانها، و بواقع، «کل طبیعت» وجود دارد شدیدا گسیخته است.
جامعه سالم، حرص و نامجویی را رفتارِ مرضی – ناخوشی روانی که باید، با عشق و مهربانی، علاج شود- تلقی میکند، زیرا آنان که خود را چنان گسیخته از دیگر انسانها احساس میکند که باور دارند که کامروایی‌شان را میتوانند به هزینه دیگران (یعنی با برنده شدن) به چنگ آورند، دستخوش رنجوری روانی عظیم‌ای اند و کل زندگی‌شان بازیگریی است از سر این رنجوری. اما جامعه ما به جای اینکه حرص و نامجویی را انحرافات روانی تلقی کند، برای خاطر این صفات کسی را برمیگزیند.
ازاین رو، خیلی ها برای مقصدی با هم رقابت میکنند که فقط معدودی میتوانند به آن دست یابند، اعم از اینکه آن مقصد پول باشد، یا آوازه در یک حرفه، یا قدرت و اقتدار بر دیگران. اما این نسخه تیره‌روزی است چرا که بالضروره، انسانها‌ای که نمیتوانند به چنین "موفقیت" بد تعریف‌شده‌ای دست یابند خیلی بیشتر از انسانها‌یی اند که به آن دست می یابند.
شرطی‌سازی اجتماعی اذهان ما را به این نظر آلوده میکند که عزت نفس ما بستگی به این دارد که از دیگران بهتر باشیم، و از آنجا که این بهتربودن از بقیه برای بیشتر انسانها منطقا محال است، این شرطی‌سازی تضمین میکند که بیشتر انسانها درباره خودشان حکم کنند که شکست‌خورده‌اند و احساس نا‌یمنی و نا‌ارزندگی کنند.
پی‌آمدها برای آنان که موفق شده‌اند حتّا بدتر‌اند، زیرا عجب و تکبر، چون نقاط قوت نسبی‌اند، غلبه بر آنها مشکلتر از غلبه بر یأس است. انسان اهل عجب، مثلا، باور دارد که خودش از دیگران بهتر است و کوشش نخواهد کرد که پیوندهای خود را با کل اجتماعیِ بزرگترای که او در آن هستی دارد، و بتنهایی به اصطلاح موفقیت او را امکان‌پذیر میسازد، فهم کند؛ چرا که اهل عجب و اهل تکبر انگارِگانها‌ای درست میکنند که بر طبق آنها آنان، به جهت هوش برتر، کار سخت، و مانند اینهاشان، استحقاق موفقیت‌شان را دارند و سزاوار آنند، و آنان که شکست میخورند، به جهت حماقت، تنبلی، و مانند اینهاشان، استحقاق شکست دارند.
منبع: کتاب روح اسپینوزا شفای جان، نیل گراسمن ،ترجمه مصطفی ملکیان، صفحات 385 و 386
#شبانه
@medicineclub_ir
@medicineclubbot
865 viewsedited 19:30
M
