منع هرگونه کار برای زیر 18سال، منع حقوق قانونی زیر 18 سال و .. | فرهنگ و معنا - ح-حاجی کاظم
منع هرگونه کار برای زیر 18سال، منع حقوق قانونی زیر 18 سال و ... به سوی اسارت مدرن
شاید دوم دبیرستان بودم که در کتاب زبان انگلیسی ما درسی با عنوان children working (کارکردن کودکان) بود. همان جا برایم سوال شد که بچه های پر انگیزه ای که تابستان برای یادگرفتن حرفه ای سر کار می روند و مهرماه با خوشحالی به بقیه پز می دهند، حتما باید منع شوند؟مثال ها عموما از نوعی بردگی کاری کودکان حکایت می کرد اما در نهایت هرگونه کار کردن کودکان را ناپسند و «ممنوع» نشان می داد.
چند روز قبل، کمپینی در زمینه کودکان کار دیدم که گویا برنامه کودکان که با تعریف اینان زیر 18 سال هستند را تنها رویاپردازی، آموزش و تفریح دانسته بود.
لحظه ای به نظرم رسید که شاید این موضوع با منع ازدواج زیر 18 سال و با منع هرگونه اختیار مالی برای زیر 18 سال مرتبط باشد. آیا نگاه اسلام هم این است که فرد 17 ساله حتی آن قدر عاقل نمی تواند باشد که بتواند از حساب بانکی اش برداشت کند؟ آیا نگاه اسلام هم این است که 17 ساله ها به جای هرگونه کار کردن باید رویاپردازی کنند و آموزش ببینند؟
روشن است که با مجبور به کار کردن افراد به ویژه کم سن و سال (مثل این تصویر) مخالفیم. به بردگی گرفتن کودکان برای کار از ناپسندترین تصویرهای جهان امروز است اما موضوع، این است که امروز به بهانه اتفاقات تلخ که حتما باید برای آن اقدامی کنیم، یکسره برای جامعه حکم ممنوعیت می دهند. گویا جامعه همچون ماشینی یک دست است و گویا با گرفتن حق کارآموزی و کار بر اساس علاقه هم از کودکان، باید آنها را برای چرخدنده نظام سرمایه داری شدن مهیا کرد. اگر نوجوانی مایل باشد زودتر روند ورود به زندگی عاقلانه را آغاز کند، برچسب کودکی بر وی زده می شود و منع می شود. آیا این ظلم به انسان ها نیست؟ این یکسان پنداری، این منع یکسره.
به نظرم رسید جهان مدرن چقدر هماهنگ است. اساسا زیر 18 سال، نه مسئولیتی می تواند بپذیرد و نه وظیفه ای دارد. به نظر بنده نتیجه این نگاه چنین است:
وقتی انسان تا 18 سالگی، رویاپردازی کند، برای مصرف کنندگی نسبت به جهان سرمایه داری مشتاق تر خواهد شد.
اینکه تا 18 سالگی حتی حق پذیرش مسئولیت را هم نداشته باشد، احتمال مسئولیت پذیری آگاهانه و مشتاقانه را در وی کاهش داده و نهایتا همان رویاپردازی وی را مجبور به ایفای نقش همچون مهره های ماشین خواهد کرد.
انسانی که تا 18 سالگی هیچ مسئولیتی را برنتابد و به رویاپردازی مشغول باشد، در نظام لذت های زندگی خود نیز مایل است کمترین مسئولیت و بیشتری بهره را دنبال کند و این تصور خام، با مثلا ازدواج به عنوان تعهد به شریک عاطفی و جنسی و با پذیرش بایدهای ظریف اخلاقی سازگار نیست.
شاید اشتباه کرده باشم اما اگر این تحلیل درست باشد، نشان می دهد چقدر ما فریب نظام هماهنگ مسئولیت زدا و رویا پرداز مدرن را خورده ایم.
برنامه اسلام برای کودک، نوجوان و جوان چیست؟
جنین، نوزاد، کودک، نوجوان و سالمند، از بی دفاع ترین گروه های سنی هستند و ظلم به آنها، ناجوانمردانه تر از ظلم به گروه های توانمند است. از سوی دیگر، سنین پایین زمان یاد گرفتن محبت و عقلانیت است.
برنامه اسلام برای آزادی، تجربه کردن جهان و یادگرفتن در راستای تربیت، مربوط به 7 سال اول و 7 سال دوم است و در هفت سال سوم، برنامه اسلام مشارکت اثرگذار در خانواده است.
طی هفت سال سوم، با نوجوان (جوان) مشورت شده و به هر میزان که مایل باشد و بتواند، در امور مشارکت داده می شود. در هفت سال اول، دیگران در خدمت او هستند (سلطان است) و در هفت سال دوم، به میزانی که می خواهد، کارهای دیگران را تکرار می کند. این در حالی است که در نگاه مدرن، بر مسئولیت ندادن و فقط تمرکز بر آموزش و تفریح تا 18 سال تاکید دارد و چگونه ناگهان از 18 سالگی بار سنگین مسئولیت های شغلی و قانونی بر دوش وی گذاشته می شود؟ رویکرد تقویت رویاها - ورود ناگهانی به مسئولیت های جهان سرمایه سالار نوعی سرکوب و مطیع کردن افراد را به دنبال خواهد داشت.
بگذارید کمی بدبینانه نگاه کنم: منع کار کردن زیر 18 سال، سوء استفاده از عواطف انسان ها نسبت به برخی اتفاقات بد (بردگی کودکان و ...) است تا انسان ها را به موجوداتی اسیر میل خود و متخصص در نیازهای نظام سرمایه داری تبدیل کند. انسان هایی ذلیل، مطیع و متوهم که حتی حق ندارند آهنگ زندگی خود را زودتر شکل دهند.
وظیفه تک تک ما و وظیفه حاکمیت، دفاع از کودکان بدسرپرست است.
نکته آخر اینکه علم آموزی از نگاه ما، مربوط به فقط سن زیر 18 سال یا زیر 26 سال (دکتری تخصصی) نیست بلکه ز گهواره تا گور ادامه دارد.
این روزها: تصمیم دولت برای عدم اختصاص وام ازدواج به افراد زیر 18 سال به بهانه ممنوعیت قانونی برداشت آنها از حساب بانکی.
