فقدان 'تفکر اجتماعی' در ایدئولوژی و سیاست های جمهوری اسلامی ۱ | رخداد تازه(مصطفی مهرآیین)
فقدان "تفکر اجتماعی" در ایدئولوژی و سیاست های جمهوری اسلامی
۱.نزدیک به ده سال پیش که بنا به دلایلی به عنوان عضو هیات علمی در پژوهشگاه زلزله مشغول به کار شدم سخنرانی ارائه کردم با عنوان "فقدان تفکر اجتماعی در دانش مهندسی نسبت به زلزله".من در این پژوهش و سخنرانی حاصل از آن با هدف دست یافتن به "ساختار ذهن مهندسان" درباره زلزله به تحلیل گفتمان مقالات چندین نشریه مربوط به بحث زلزله پرداختم و نشان دادم که مهندسان در تحلیل فرآیند پیشگیری از زلزله و در برخورد با مساله کم کردن پیامدهای مخرب زلزله از هیچ مفهوم اجتماعی سخن نمی گویند.عمده مقالات مهندسان درگیر در دامنه مفاهیمی همچون "نیرو"،"سازه"،"مقاومت سازه" و....بود و این فضای مفهومی و نظری گفتمان غالب بر این مقالات را شکل می داد.
۲.اگر مبتنی بر همین شیوه تحلیل به تحلیل ساختاری سخنان ائمه جمعه،روسای جمهور،وزرا دولت،و عمده دیگر مقامات جمهوری اسلامی بپردازیم به آسانی متوجه می شویم که ساختار گفتمانی حاکم بر سخنان این مقامات در تحلیل مسائل جامعه در چهار دسته "گفتمان خدا محور"،"گفتمان دشمن محور"،" گفتمان فرد محور"، و بالاخره گفتمان "شانس محور" قرار می گیرند که هیچ کدام از آن ها مفاهیم و مقولاتی اجتماعی یا جامعه شناختی نیستند.مسائل جامعه ما یا توسط خدا،یا توسط دشمن،یا توسط افراد و روح و روان و شخصیت آن ها، و یا توسط شانس و اتفاق رخ می دهند و شکل می گیرند و نظام اجتماعی یا ساختار اجتماعی موجود هیچ نقشی در تحقق پدیده های اجتماعی این جامعه ندارد.
۳.تحلیل این گونه مسائل اجتماعی و بی اعتنایی به دو مفهوم کلیدی نظم اجتماعی و تغییر اجتماعی در ذهن حاکمان جامعه ما باعث شده است که حاکمان ما در مرحله عمل و در برخورد با مسائل اجتماعی یا متوسل به تبلیغات و فضای رسانه ای شوند و یا به سرکوب جامعه ای بپردازند که اصولا از نگاه آن ها وجود عینی و ذهنی ندارد.اکنون می توان به آسانی بنا به آنچه گفته شد مدعی شد که جامعه ما در وضعیت "رها شده گی" چهل ساله به سر می برد.نزدیک به چهل سال است که ما جامعه را رها ساخته ایم و بی اعتنا به نظم و ساختار اجتماعی موجود فقط اجازه داده ایم مسائل اجتماعی در همه سطوح بر هم تلنبار شوند و بر سر مردم ویران گردند."رها سازی جامعه" مهمترین شیوه عمل نظام سیاسی موجود در برخورد با مسائل اجتماعی جامعه ما بوده است.ازاینرو،باید انتظار داشت که جامعه ایران در روزها و سالهای آینده در همه وجوه خود با فجایع انسانی روبرو شود و سوگ و سوگواری تبدیل به تجربه و کنش اصلی آن شود.
