جامعه‌شناسی کمک‌رسانی بعد از وقوع فاجعه؛ مطالعه‌ای درباب روستا | جامعه‌شناسی بومی

جامعه‌شناسی کمک‌رسانی بعد از وقوع فاجعه؛ مطالعه‌ای درباب روستاهای شهرستان بم بعد از زلزله سال 1382

https://t.me/Nativesociology

پدید آورندگان:

غلامرضا صدیق اورعی
(نویسنده مسئول) 

احمدرضا اصغرپور ماسوله

نشریه:
مجله مطالعات اجتماعی ایران

دوره 13، 2
(جامعه‌شناسی مصایب‌جمعی و مدیریت بحران)

زمان انتشار: تابستان 1398

صفحات  104-122


زلزله‌ای بزرگ با قدرت ۶٫۶ ریشتر بامداد جمعه ۵ دی ۱۳۸۲ شهر بم و مناطق اطراف آن را لرزاند و یکی از زلزله‌های پر تلافات تاریخ این سرزمین را رقم زد.

مقاله‌ای که تقدیم می‌شود، حاصل تحقیقی است که در فاصله‌ای چند روزه بعد از آن واقعه و با حضور در محل این فاجعه به انجام رسیده بود و اخیراً در ویژه‌نامه «جامعه شناسی مصایب جمعی و مدیریت بحران» مجله مطالعات اجتماعی ایران به چاپ رسیده است.


در مقاله حاضر-که با استفاده از داده‌هایی که از روستاهای زلزله‌زدة بم بعد از وقوع زلزله سال 1382 جمع‌آوری شده است- یکی از مهم‌ترین انگاره‌های جامعه‌شناختی در زمینه فجایع طبیعی بررسی شده است.

زلزله یا هر فاجعه طبیعی دیگر به بخش یا لایه­‌ای از جامعه آسیب می‌زند که لایه ریخت‌شناختی (مورفولوژی) نامیده می‌شود
و طی آن احتمال دارد که جامعه، بخشی از اعضای خود را از دست بدهد.
این لایه شامل امکانات و ویژگی‌های فیزیکی جامعه است.
میزان آسیب‌دیدگی اعضای جامعه، تابعی از شدت حادثه و نیز استحکام فیزیکی و آمادگی دفاعی آن است.
ازدست‌دادن برخی از اعضا، برای جامعه دو پیامد مهم دارد:
اول، آسیب‌دیدن شبکه‌های روابط اجتماعی،
و دوم، فعال‌شدن اعضای شبکه­‌های اجتماعی برای جبران آسیب‌دیدگی.
بعد از وقوع حادثه و آسیب‌دیدگی بخشی از جامعه، لایه‌های دیگر فعال می‌شوند و تلاش می­‌کنند آسیب را حتی‌الامکان کاهش دهند و به‌سوی بهبودی بروند.
ویژگی مهم شبکه‌های اجتماعی آن است که عموماً به گره‌های خاصی متکی نیستند و ازبین‌رفتن گره‌های معدود به گسست در شبکه نمی‌انجامد، بلکه دیگر اعضای شبکه را به نزدیکی ترغیب می‌کند.
البته، این ادعا را دو عامل مهم محدود می‌کنند:
اول، تعداد اعضای آسیب‌دیده،
و دوم، میزان فشار معیشتی بر بازماندگان.
هر دو عامل اگر افزایش یابند ممکن است انسجام اجتماعی را مختل کنند، نظم اجتماعی را بر هم بریزند و اشخاص را به‌سوی فردگرایی سوق دهند.
تحلیل‌های انجام‌شده با استفاده از داده‌های کمّی دست‌ اول نشان می‌دهد که:
در روستاهای زلزله‌زده بم، شبکه‌های اجتماعی به یاری تقریباً تمام افراد آسیب‌دیده رفته‌اند
و گرچه خود بازماندگان هم آسیب­‌دیده بودند، کمک‌رسانی متوقف نشده
و این خود عامل مهمی در هضم سریع‌تر پیامدهای ناگوار زلزله بوده است.


دسترسی به این متن کامل این مقاله از طریق لینک زیر:
www.jss-isa.ir/article_43302.html


اگر جامعه شناسی بومی، اندیشه و عمل را میپسندید، لطف کرده و آن را به دوستان خود پیشنهاد دهید.

https://t.me/Nativesociology
ارتباط با ادمین:
@MBSadra