کورتیزول؛ هورمون کنش و هشیاری هنگامی که فرد در حالت «استرس» ق | Sciensology
کورتیزول؛ هورمون کنش و هشیاری
هنگامی که فرد در حالت «استرس» قرار میگیرد، بدن او هورمونی به نام «کورتیزول» ترشح میکند. کورتیزول به عنوان تنظیمکننده بسیاری از فرآیندها همچون سوختوساز چربی و گلوکز، فشار خون، پاسخهای التهابی و ایمنی تعریف میشود (استافنبیل، ۲۰۱۳). کورتیزول به طور کلی بدن را «بیدار» میکند تا به یک محرک بیرونی پاسخ دهد؛ به واقع کورتیزول بر بسیاری از سیستمهای بدن تأثیر میگذارد تا آنها بدن را در حالت هشدار قرار دهند. ممکن است فرد افزایش ضربان قلب و تنفس، تنش عضلانی و افزایش آگاهی نسبت به اتفاقات اطراف را احساس کند.
چگونگی ترشح کورتیزول بدین صورت است که یک تغییر محیطی استرسزا توسط سیستم عصبی محیطی و سپس در داخل سیستم عصبی مرکزی تشخیص داده میشود. هنگامیکه محرک استرسزا وارد مغز میگردد، محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) فعال میشود و نوراپینفرین و آدرنالین آزاد میگردد؛ استرس همچنین آمیگدال، هسته اکومبنس و هیپوکامپ را فعال میکند (جورج کروسوس، ۲۰۰۹). پس از آزاد شدن هورمونهای مزبور، هیپوتالاموس نیز فعال میشود. سپس هیپوتالاموس به هیپوفیز پیغام میدهد؛ هیپوفیز سیگنالی را به غدد فوق کلیوی میفرستد که کورتیزول را در جریان خون آزاد میکنند. کورتیزول معمولاً در جریان خون یافت میگردد، اما میتواند از طریق ادرار و مو نیز آزاد شود (لی و همکاران، ۲۰۱۵).
کورتیزول معمولاً با ریتم شبانهروزی تطابق دارد. این هورمون در صبح به بالاترین میزان خود میرسد و در طول روز کاهش مییابد. کورتیزول احساس گرسنگی و چرخه خواب و بیداری را کنترل میکند و فرآیندهای یادگیری و حافظه را از طریق تعامل با گیرندههای ویژهای که در قشر پیشپیشانی، هیپوکامپ و آمیگدال قرار دارند، تحت تأثیر قرار میدهد (روسو و همکاران، ۲۰۱۳).