بیانیه ۵ اقتصاددان درباره وقایع اخیر پنج اقتصاددان سرشناس کش | کانال خبر نما
بیانیه ۵ اقتصاددان درباره وقایع اخیر
پنج اقتصاددان سرشناس کشور در بیانیه‌ای به تحلیل ریشه‌های اقتصادی اعتراض‌های اخیر پرداختند و خواستار آزادی بازداشتی‌های اخیر و فراهم آوردنِ شرایط طرح و بیان آزادانه انتقادها و ابراز اعتراض‌های رسمی و مسالمت آمیز شدند.
محمد مهدی بهکیش، حسن درگاهی، محمد طبیبیان، موسی غنی‌‌نژاد و مسعودنیلی پنج اقتصاددانی هستند که این بیانیه را امضا کرده‌اند.
دو مشاهده مهم اقتصاددانان
١. جامعه ایرانی نسبت به چند دهه اخیر بسیار متحول شده و شکافی بزرگ بین خصوصیات اجتماعی و فرهنگی حال و گذشته به وضوح قابل مشاهده است.
٢. موانع زیادی در مسیر تحولات طبیعی جامعه وجود دارد که اگر برطرف نشود مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.
تغییرات جمعیتی
در سال‌های گذشته تغییرات بزرگی در کمیت و کیفیت جمعیت ایران رخ داده است. یکی از این تغییرهای مهم، افزایش قابل توجه جمعیت ۱۵ تا ۵۰ سال است و دیگری افزایش قابل توجه جمعیت زنان تحصیل‌کرده.
در سال ۱۳۹۵ از ۸۰ میلیون جمعیت کشور،حدود ۶۰ میلیون نفر در شهر زندگی می‌کردند. تعداد دانشجویان در این سال حدود چهار میلیون نفر بود. یعنی به ازای هر ۲۰ نفر یک دانشجو داشتیم که نسبت به سال ۵۵، ۳ ۰برابر شده است. در سال ۹۵ حدود ۴۷ میلیون نفر در فاصله سنی ۱۵ تا ۵۰ سال قرار داشتند
تحولات جامعه ایران
جامعه ایران امروز بسیار شهری‌تر، تحصیل‌کرده‌تر و در بازه سنی اثربخشی و برخورداری از انرژی اجتماعی بیشتر از گذشته است. این جامعه با وجود اینترنت و گوشی همراه، دسترسی سریع‌تر و راحت‌تری به اطلاعات دارد.
طی ۴۰ سال گذشته اتفاقات در حوزه زنان رخ داده:
در سال ۱۳۵۵، حدود ۱ میلیون نفر از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دادند. حدود ۱۱ میلیون نفر از زنان در سال ۱۳۵۵ فاقد سواد خواندن و نوشتن بودند. تنها ۴۸ هزار خانم دانشجو داشتیم.
جمعیت زنان و نیروی مؤثر و پر انرژی کشور خواستار برخورداری از استقلال رأی و طرح بی‌دغدغه نظرات و آزادی در سبک زندگی است و از نظام حکمرانی انتظار «مراعات بیشتر» و «احترام فزون‌تر» دارد
همه مردم از قشر فقیر تا ثروتمند با کاهش سطح رفاه مواجه شده‌اند اما این کاهش برای قشر کم درآمد شدید تر بوده. یک خانوار ایرانی به‌طور متوسط ۳۷ درصد کمتر از سال ۸۶ خرج می‌کند.سطح رفاه خانوار ایرانی دست کم ۳۷ درصد افت کرده است
اگر جامعه را به جای دهک بندی مرسوم،به سه گروه کم‌درآمد،متوسط و پر درآمد تقسیم کنیم متوجه می‌شویم تا سال ۹۱ قشر متوسط در کشور ما در حال بزرگ‌تر شدن بوده.وقتی قشر متوسط بزرگ می‌شود، مطالباتش به لحاظ سیاسی تغییر می‌کند و دگرگونی‌های دیگری فراتر از مطالبات رفاهی اتفاق می‌افتد.
از سال ۹۱ به بعد این روند تغییر کرده به این معنا که قشر متوسط، کوچک و از دارایی‌اش مرتبا کم شده و فقیرتر شده است. از سال ۹۶ که تورم بالا رفت و رشد اقتصادی پایین آمد،عده زیادی از قشر ثروتمند به قشر متوسط آمدند و عده‌ای از قشر متوسط هم به قشر فقیر رفتند.
در این مدت، اندازه قشر متوسط از ۵۸ درصد به ۵۲ درصد کاهش پیدا کرد. قشر ثروتمند از ۱۷ درصد به ۱۱ درصد کاهش یافت. قشر کم‌درآمد از ۲۵ درصد تبدیل به ۳۷ درصد شد یعنی درصدهایی که از دو قشر قبلی کم شدند به قشر کم‌درآمد افزوده شده‌اند.
تجربه سیاسی طبقه متوسط
طبقه متوسط جامعه دریافته که وضعیتش به طور مستمر در حال بدتر شدن است و هر اتفاقی که افتاده اعم از تغییر دولت‌ها و دیگر تحولات سیاسی،برای او تغییری ایجاد نشده و به طور مستمر وضعیتش بدتر شده است.
به این ترتیب این اقشار تبدیل به مخالف سیاسی شده‌اند چون استدلالشان این بوده که دولت‌ها جدا از این‌که اصلاح‌طلب یا اصولگرا باشند، نمی‌توانند منافعشان را تأمین کنند.
درخواست توام با تاکید از نظام تصمیم‌گیری، توجه به این نکته اساسی است که جامعه ایران، امروز با مجموعه بی‌سابقه‌ای از مشکلات روبه‌رو است و به‌هیچ‌وجه ظرفیتی برای اضافه‌شدن مشکل جدید به آنها وجود ندارد. به بهانه کوچکی همه‌چیز می‌تواند به‌طور ناگهانی به هم بریزد. برای کنار زدن مشکلات عظیم اقتصادی و چالش بزرگ سیاست خارجی، چاره‌ای جز همراه کردن مردم با همه چندگونگی و تنوعی که دارند نیست و این همراه کردن تنها با پذیرش واقعیت‌های فرهنگی و اجتماعی موجود جامعه ایران، به همین شکل موجود حاصل می‌شود.
