تاریخ روایی ایران

2022-07-05 17:01:51
گزارش آفرینش شهرستان‌ها در اوستا

مهرداد ایران‌مهر
کسانی که متن فرگرد یکم وندیداد را مسیر کوچ از سیبری به ایران می‌دانند، به سیر این کوچ خیالی در تصویر و ترتیب آمده در متن بنگرند و اندکی در فرضیات منسوخ خویش که حاصل پیروی از افاضات پوچ امثال کریستن‌سن است، تفکر کنند.
سغد
مرو
بلخ
نسایه
هرات
کابل
اورو
خننت
رخج
هیرمند
ری
چخر
ورنه
هفت‌رود
ارنگ

آیا تاکنون از نام برده شدن این شهرها در فهرست‌های هرودت و شاهان هخامنشی، تصوّری شبیه «کوچ» (این بار از باختر به خاورِ فلات) در ذهن کسی پدید آمده است؟...

#وندیداد #فرگرد_یکم #بندهش #بلخ

@oldhistor
https://s24.picofile.com/file/8451285984/IMG_20220701_133408_685.jpg

دنباله نوشتار
https://irane-ayandeh.blogsky.com/1401/04/10/post-163/ باز کردن / نظر دهید

2022-07-04 19:48:36
خُنیره، ایران‌وج و ایرانشهر

مهرداد ایران‌مهر
ایران‌وج در اسناد، وارث خونیرث و خود نیای ایرانشهر (ایران) است.
پندار نادرستی که بر اثر برداشت‌های سطحی از برخی متون و طی تفسیر بی‌اساس غربیان شکل گرفته و ایران‌وج را ناحیه‌ای محدود نشان می‌دهد، امروزه باعث نتیجه‌گیری‌های تاسف‌بار و وحشتناکی در توضیح تاریخ استوره‌ای و وصف دوره‌های انسان‌شناسی فلات شده است.

در اسناد ملی ایران، از جایی به نام «کنگ‌دژ» یاد شده که در محدودۀ جنوب‌خاوری فلات ایران (مرز ایران‌وج) قرار داشته است.(کنار دریاچۀ کیانسه/ هامون)

فرگرد دوم، بخش دوم:
۲۱ دادار اهوره‌مزدا در ایران‌وجِ نیک‌آفریده در وه‌داییتی، با ایزدان مینوی ناموَر، انجمن فراز برد.
جمشید خوب‌رمه در ایران‌وجِ نیک‌آفریده در وه‌داییتی، با برترین مردمان (مردم گرانمایه) ناموَر، انجمن فراز برد.
... (و) بدان انجمن(ها) در آمد(ند).
*وه‌داییتی، جیحون نیست و از پیوستن سه رود گیهون و فیشون و کارون تشکیل شده است.

روایتی دربارۀ برخورد فریدون با دیوان (کتاب نهم دینکرد، فصل ۲۱):
«پس از اینکه فریدون، ضحاک را به بند کشید؛ دیوان مازندر در خُنیره (نیای ایران‌وج) اقامت گزیدند و با حملات بسیار، فریدون را از آنجا راندند و مردم شکایت به فریدون بردند ... فریدون با مزندرها در دشت پیشانسه برخورد کرد...».(پیشانسه: دشتی میان دُنباوند و وَیه‌کِرته)...

#خنیره #ایران‌وج #ایرانشهر #داییتی

@oldhistor
https://s25.picofile.com/file/8451325242/IMG_20220703_135523_465.jpg

دنباله نوشتار
https://irane-ayandeh.blogsky.com/1401/04/13/post-164/ باز کردن / نظر دهید

2022-07-03 13:47:37 باز کردن / نظر دهید

2022-07-02 18:55:27
یکم تیر، جشن بزرگ تیرگان

مهرداد ایران‌مهر
به همان سان که ایرانیان بلندترین شب سال (چله) را به جشن می‌نشینند، می‌بایست به همان سان نیز در بلندترین روز سال، جشنی ویژه برپا دارند. بدینگونه، روز آغاز تابستان (یکم تیرماه)، برابر با جشن «تیرگان بزرگ» بوده و همانا یادآور استورۀ زیبای پرتاب تیر آرش از فراز دماوند می‌باشد.(استوره، افسانه نیست)
چرا که در این استورۀ کهن، نیاز می‌بوده تا آن تیر در بلندترین روز سال پرتاب شود، تا سواران بتوانند از بلندای روشنایی آن روز بهره گرفته و تا به نشستن آن تیر بر تنۀ گردوی جیحون، آن را دنبال نمایند. پس این پی‌گرفتِ نمادین، نیازش انجام آن در بلندترین روز سال بوده است.

همچنین پیروزی ایزد تیشتر (تیر) بر دیو اَپوش (خشکی)، نمادی است از دلگرمی و امیدواری مردم بر اینکه می‌توانند گرمترین و کم‌بارش‌ترین روزهای سال را به آسانی پشت سر بگذارند؛ و روشن و پیداست که این بزرگداشت نیز، می‌بایست در آغازین روز از این پارۀ سال (یکم تیرماه) رخ داده باشد...

@midhistor

دنباله نوشتار
https://kuroshebozorg.blogsky.com/1401/04/11/post-205/ باز کردن / نظر دهید

2022-06-27 12:57:55 باز کردن / نظر دهید

2022-06-25 17:00:07
وَرِنَه چهارگوش

مهرداد ایران‌مهر
ورنه و از «چهارگوشه» بودن آن سخن به میان آمده و زادگاه فریدون دانسته شده است.
در بندهش آمده «... که دُنباوند (دماوند) و ... چهارسوی است. گوید از چهار سوی سرزمین، آب در شهر آید».(پتیارۀ فراوانیِ خونرَوش ماهیانۀ زنان)

هنگامی که نسخه‌نویس در جملۀ خود فعل «گوید» را به کار می‌برد، معنایش اینست که در زمان وی اینچنین (آبگرفتگی) نبوده است.
در اینجا به همین اندازه بسنده می‌کنیم که، در زمانِ «چهارگوشه بودن» ورنه (دماوند)، آب دریای کاسپی بسیار بالاتر از امروز بوده و خاک استان‌های مازندران، گیلان و بخشی از گلستان کنونی زیر آب قرار داشته است. در چنین حالتی و با توجه به جایگاه دماوند در البرز خاوری، آب از دره‌های موجود به اطراف دامنۀ آن می‌رسیده است.(اوستایی «اَوُخ‌وَرِنه» برابر با پهلوی «آپخوَر»، فارسی و کُردی «آخور»)(توجه به داستان گرشاسپ و گَندَرو)...

#ورنه #چهارگوش #فریدون #یشت

@oldhistor
http://s6.picofile.com/file/8231382676/niran4_large.jpg

دنباله نوشتار
https://irane-ayandeh.blogsky.com/1401/04/04/post-162/ باز کردن / نظر دهید

2022-06-16 13:39:15 باز کردن / نظر دهید