#فیزیولوژی #آموزشی مبحث: انسولین،گلوکاگون و دیابت ملیتوس | علوم پایه پزشکی و دندانپزشکی
#فیزیولوژی #آموزشی مبحث: انسولین،گلوکاگون و دیابت ملیتوس
انسولین: مهمترین هورمون تنظیم کننده قند خون (پایین آوردن قند خون و ذخیره شدن منابع انرژی بدن) اثر انسولین بر کربوهیدرات‌ها: جذب سریع،ذخیره و استفاده از گلوکز و مهار گلوکونئوژنز (افزایش فعالیت آنزیم گلوکوکیناز و غیرفعال کردن آنزیم فسفریلاز کبدی) افزایش فعالیت گلیکوژن سنتتاز تبدیل تمام مقادیر اضافی گلوکز به اسیدهای چرب
نکته: انسولین بر جذب و مصرف گلوکز در همه‌ی سلول ها نقش دارد جز سلول‌های مغز؛ سلول‌های مغز به گلوکز نفوذپذیرند و گلوکز را بدون واسطه انسولین مصرف می‌کنند.
اثر انسولین بر چربی‌ها: افزایش مصرف گلوکز--> کاهش مصرف چربی مهار هیدرولیز چربی‌ها از طریق مهار لیپاز حساس به انسولین
اثر انسولین بر پروتئین‌ها: موجب پیشبرد سنتز پروتئین ها با روش‌های زیر: ۱)انتقال فعال اسیدهای آمینه به داخل سلول‌ها ۲)افزایش رونویسی RNA از DNA ۳)افزایش ترجمه RNA ۴)مهار کاتابولیسم پروتئین‌ها
کنترل ترشح انسولین: مهمترین عامل:سطح قندخون (هرچه قند پلاسما بالاتر، ترشح انسولین بیشتر) عوامل تحریک کننده ترشح انسولین: برخی اسیدهای آمینه(بخصوص آرژینین و لیزین)، گاسترین، سکرتین، کوله سیستوکینین، پپتید مهاری معده، تحریک پاراسمپاتیک، هورمون‌های گلوکاگون، هوروون رشد، کورتیزول و به مقدارکمتر استروژن و پروژسترون هورمون تیروئید نیز موجب ترشح انسولین می‌شود. عوامل مهارکننده ترشح انسولین: سوماتوستاتین،تحریک سمپاتیک و ورزش
گلوکاگون: ترشح در زمان افت غلظت گلوکز خون وافزایش غلظت گلوکز خون اثر مقابل هورمون انسولین اثرات گلوکاگون: اثر گلوکاگون بر کربوهیدرات‌ها: ۱)افزایش گلیکوژنولیز ۲)افزایش گلوکونئوژنز تسهیل ورود اسیدهای آمینه به سلول‌های کبدی و فعال شدن آنزیم‌های مربوط به گیکونئوژنز و آنزیم‌های حمل اسیدهای آمینه گلوکاگون در غلظت های بالاتر از حد طبیعی --> فعال کردن لیپاز سلول‌های چربی--> افزایش اسیدهای چرب پلاسما در مقادیر بسیار بالا--> افزایش قدرت قلب و ترشح صفرا و کاهش ترشح اسید معده
تنظیم ترشح گلوکاگون: قوی ترین عامل:غلظت گلوکز خون (افزایش غلظت گلوکز خون -->اثر مهاری بر ترشح گلوکاگون) غلظت بالای اسیدهای آمینه(بخصوص آرژینین و لیزین) و ورزش(باعث بالا رفتن اسیدهای آمینه خون) -->افزایش ترشح گلوکاگون سیستم اتونوم نیز بر گلوکاگون اثر دارد.
نکته: انسولین باعث مهار ترشح گلوکاگون با مکانیسم عمل پاراکرین می‌شود ولی گلوکاگون با اثر پاراکرین خود، موجب افزایش ترشح انسولین می‌گردد.
نکته: برای عمل هورمون رشد(GH) وجود مقادیر زیادی از انسولین الزامی است و به طور کلی انسولین و GH اثر سینرژیک بر رشد بدن دارند.
نکته: افزایش غلظت گلوکز خون بر اثر GH،باعث تحریک سلول‌های پانکراس و ترشح انسولین می‌شود.خود GH نیز مستقیما باعث تحریک سلول‌های پانکراس و ترشح انسولین می‌شود. ترکیب این ۲ اثر گاهی به اندازه‌ای است که در اصطلاح سبب سوزاندن سلول‌های پانکراس و پدید آمدن دیابت ملیتوس می‌گردد.
تست: در رابطه با عوامل مؤثر در ترشح دو هورمون انسولین و گلوکاگون کدام زوج عوامل زیر به ترتیب اثر تحریکی-تحریکی دارد؟(دندانپزشکی شهریور ۹۰) آرژینین-آرژنین سوماتواستاتین-آرژنین آرژنین-عوامل کتونی گلوکاگون-انسولین
