متن شبهه #1966 ببخشید من مرجع تقلید ندارم میشه بگید اگه نداشت | پاسخ به شبهات و شایعات۲۰۲۳
متن شبهه #1966 ببخشید من مرجع تقلید ندارم میشه بگید اگه نداشته باشم خداوند اعمال من و قبول میکنه؟ و بهم بگید چرا مرجع تقلید باید داشته باشم اخه خودم عقل دارم *پاسخ به شبهه* "تقلید" واژه ای است که در ادبیات و عرف امروزی ما، معنای ناپسندی به خود گرفته اما حقیقت این است که بسیاری از امورات زندگی ما بر اساس تقلید است. "رجوع به متخصص" که در اصطلاح فقهی از آن با عنوان "تقلید" یاد می شود، روشی برای یادگیری است که مبنای عقلائی دارد. به بیانی ساده یعنی اینکه انسان های عاقل در هر دوران و در هر مکانی، در مسائلی که علم و آگاهی آن را ندارند، به فرد متخصص رجوع می کنند.
شخصی که با عقل و بینش خود به این نتیجه رسید که خدایی وجود دارد، اطاعت آن خدا لازم است، آن خدا پیامبرانی فرستاده، توسط آخرین پیامبرش کتابی نازل کرده و خداوند دستورات خود را با زبان آن پیامبر و الفاظ آن کتاب[قرآن کریم] اعلام کرده است، باید بفهمد که آن دستورات دقیقا چیست تا بر طبق آن عمل کرده و رضایت خداوند را کسب کند.
برای اینکه این شخص بتواند دستورات خدا را یاد بگیرد، باید به قرآن کریم و سخنان پیامبر و جانشینانش مراجعه کند.
فهم او باید آنقدر معتبر باشد که اگر روز قیامت خدا به او گفت چرا نماز صبح را دو رکعت خواندی بتواند با دلیل محکم پاسخ بدهد. به عبارت دیگر باید نسبت به آن احکام آگاهی کامل و یقینی داشته باشد.
فهم و استخراج صحیح و کامل احکام الهی از متن قرآن و کلام پیامبر و اهل بیت علیهم السلام، نیازمند دانش های جنبی مختلفی است. مانند قواعد و معانی زبان عربی، اصول محاوره و اصول عقلائی، اصول عملی، علم شناسایی راویان احادیث، علم شناسایی محتوای احادیث، راه حل تعارضات آیات و احادیث و ... یادگیری این دانش ها وقت بسیاری از انسان می گیرد. افرادی هستند که عمر خود را وقف یادگیری این دانشها و در نتیجه استنباط احکام الهی می کنند. به این افراد مجتهد می گویند.
اگر افراد مورد اعتمادی شهادت بدهند که یک مجتهدی، با تقواست، عادل است، علم او از دیگر مجتهد ها بیشتر است، عاقل و بالغ است و ...، آنگاه می توانیم به علم و تخصص آن مجتهد اعتماد کنیم و از دانش آنها استفاده می کنیم. از او یاد میگیریم که چطور نماز بخوانیم و روزه بگیریم، چطور معامله کنیم، چگونه خمس و زکات بدهیم و ... . در روز قیامت هم اگر خداوند پرسیدند که چرا نماز صبح را دو رکعت خواندی، می توانیم بگوییم به علم و دانش عالم ترین و با تقواترین مجتهدان اعتماد کردیم.
این خلاصه ای از چگونگی تقلید است که با عقل انسان هم سازگار است.
اما آیا بدون تقلید هم می توان عمل کرد؟ بله اگر انسان بتواند همان دانشهای لازم را کسب کند و با استفاده از آن دانش ها، احکام الهی را به نحو صحیح و متقن از قرآن و حدیث استنباط کند، یعنی در واقع خودش مجتهد بشود می تواند بر اساس علم خود عمل کند نه تقلید.
اما اگر بخواهد بدون اینکه مجتهد شود و یا اینکه از مجتهدی تقلید کند، به احکام دینی عمل کند، دلیل معتبری برای درستی اعمالی که انجام داده است ندارد. از او سوال می شود که چرا نماز صبح خواندی و چرا دو رکعت خواندی؟ چه پاسخی می دهد؟ اگر بگوید از پدرم یاد گرفتم، باز سوال می شود که پدرت از چه کسی آموخت و از کجا معلوم که پدرت درست یاد گرفته باشد!؟ به هر حال، خداوند از ما یک دلیل معتبر می خواهد و به نظر می رسد راه تقلید، معتبر ترین دلیل درستی اعمال است، زمانی که انسان نتواند خودش به مقام اجتهاد برسد.
