پیرمرد مؤمن و بزرگواری در یمن در دهکده «صروان» باغی داشت، او ب | پاسخ به شبهات و شایعات۲۰۲۳
پیرمرد مؤمن و بزرگواری در یمن در دهکده «صروان» باغی داشت، او به قدر نیاز از محصول آن برداشت میکرد، و بقیه را به مستحقان و نیازمندان میداد. هنگامى که چشم از دنیا فرو بست، فرزندانش گفتند ما خود به محصول این باغ سزاوارتریم؛ چرا که عیال و فرزندان ما بسیارند، و ما نمیتوانیم ما
نند پدرمان عمل کنیم! به این ترتیب تصمیم گرفتند تمام مستمندان را که هر ساله از آن بهره میگرفتند محروم سازند. سوگند یاد کردند که میوههاى باغ را صبح زود، دور از چشم مستمندان بچینند و براى مستمندان چیزى نگذارند. این نیت آنان باعث شد تا در حالیکه آنها خواب بودند آتشى آن باغ را احاطه نمود و تمام محصول را سوزاند.[6] گاهی نیز تنگی روزی برای آزمایش و امتحان است: «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ»؛[7] قطعاً همه شما را با چیزى از ترس، گرسنگى، و کاهش در مالها، جانها و میوهها، آزمایش میکنیم و بشارت ده به استقامت کنندگان. «وَ أَمَّا إِذا مَا ابْتَلاهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبِّی أَهانَنِ»؛[8] و امّا هنگامى که براى امتحان، روزیش را بر او تنگ میگیرد، میگوید: پروردگارم مرا خوار کرده است. بنابر این، ما هم معتقدیم روزى هر کس مقدر و ثابت شده، ولى در عین حال مشروط به تلاش و کوشش است. هر گاه این شرط حاصل نشود مشروط نیز از میان خواهد رفت. این درست مانند آن است که میگوییم هر کس اجلى دارد و مقدار معینى از عمر، مسلماً مفهوم این سخن آن نیست که اگر انسان حتى دست به انتحار و خودکشى بزند، یا از مواد زیانبخش تغذیه کند تا اجل معینى زنده میماند! مفهومش این است که این بدن استعداد بقا تا یک مدت قابل ملاحظه دارد، اما مشروط بر اینکه اصول بهداشت را رعایت کند و از موارد خطر بپرهیزد، و آنچه سبب مرگ زودرس میشود از خود دور کند.[9] گاهى خشکسالى و قحطى شدیدى پیش میآید و موجود زنده هر چه تلاش میکند غذایى را به دست نمیآورد و میمیرد، در چنین حالتى معلوم میشود که روزى او در طبیعت تمام شده و باید بمیرد. حتى اگر غذا آماده باشد و سهم روزى حیوان تمام شده باشد، نمیتواند از آن روزى استفاده کند و میمیرد.[10] گفتنی است؛ همانگونه که با گناه و کفران نعمت روزی کم یا قطع میشود، با دعا و اعمال نیک میتوان آنرا افزایش داد. لازم به یادآوری است، آیات و روایات مربوط به معین بودن روزى در حقیقت هشدار به مردم حریص و دنیاپرست که براى تأمین زندگى به هر دری میزنند، و هر ظلم و جنایتى را مرتکب میشوند، به گمان اینکه تنها با این راه و روش میتوانند به روزی دست یابند. قرآن و احادیث به اینگونه افراد تذکر میدهد که بیهوده دست و پا نکنند، و از راههای نامشروع براى تهیه روزى تلاش ننمایند، همین اندازه که آنها در طریق مشروع گام بگذارند و تلاش و کوشش کنند مطمئن باشند خداوند از این راه همه نیازمندیهاى آنها را تأمین میکند.[11]
[1]. هود، 6 [2]. نحل، 112 [3]. ر. ک: طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، ج 6، ص 600، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش [4]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 3، ص 672، قم، دار الحدیث، چاپ اول، 1429ق [5]. برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 1، ص 116، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق [6]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، ص 505 [7]. بقره، 155 [8]. فجر، 16 [9]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 9، ص 22، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش [10]. جعفری، یعقوب، کوثر، ج 5، ص 176، بیجا، بیتا [11]. تفسیر نمونه، ج 9، ص 22