البته این بدین معنا نیست که اثار دیگر کتزیاس مثلا پرسیکا عاری | PERSIAN HISTO®️Y

البته این بدین معنا نیست که اثار دیگر کتزیاس مثلا پرسیکا عاری از افسانه های باور نکردنی نباشد. گویا کتزیاس مدعی بوده است که به اسناد رسمی هخامنشی دسترسی داشته است و از انجا که وی در دروغگویی مشهور بوده و ادعاهای دور از باور دیگر نیز داشته است مثل سفر به هند و وصف حیوانات و انسانهای عجیب و طبیعت شگفت و رودهای به عرض 35 کیلومتر می توان به این گفته با دیده تردید نگریست. امروزه ما به اسناد رسمی هخامنشی تا حد زیادی دسترسی داریم یکی از معتبرترین اسناد رسمی هخامنشی همان کتیبه‌ های بجا مانده از ان دوران ست گزارش کتزیاس تا حد بسیاری با این اسناد رسمی هخامنشی در تضاد کامل است. کتزیاس، کوروش را فردی چوپانزاده معرفی می کند در حالی که این گفته کتزیاس، اشکارا با اسناد رسمی هخامنشی که در کتیبه ها بجای مانده اند ناسازگار است چرا که اسناد رسمی هخامنشی پدر و پدران کوروش را شاه می دانند و نه چوپان و خود کوروش را هم مورخان بابلی شاه معرفی کرده اند. داریوش هم در کتیبه بیستون کوروش را از خاندان هخامنشی می داند که از دیر باز شاه بوده اند. دراینجا باید پرسید او به کدامیک از اسناد رسمی هخامنشی دسترسی داشته است که حتی از شجره خانوادگی هخامنشیان بی خبر مانده و گزارشی غیر واقعی ارائه می کند. بنابراین چنین ادعایی که گفته های کتزیاس بر پایه اسناد رسمی هخامنشی است نه تنها قابل تردید است بلکه در برخی موارد می توان به صراحت و یقین بر نادرست بودن گزارش او تاکید کرد. از مواردی که به کرات در نوشته های منتسب به کتزیاس دیده می شود، موارد غیر قابل باور درباره هخامنشیان است. برای مثال به خلاصه گفته های وی درباره رویارویی کرزوس با کوروش توجه کنید :

…پیش از تصرف شهر، پسر (فرزند) کرزوس را به علت ظهور شبحی بر پدرش و فریفتن او، به گروگان نزد کوروش فرستادند.

خلاصه تاریخ کتزیاس از کوروش تا اردشیر
معروف به خلاصه فوتیوس کتاب 4 بند 4
ترجمه کامیاب خلیلی