اطلاعیهی انجمن علمی روانپزشکان ایران در مورد سوگواری برای اف | روانپزشکان
اطلاعیهی انجمن علمی روانپزشکان ایران در مورد سوگواری برای افرادی که بر اثر خودکشی از دست میروند
چندی پیش تصویر نامهای در فضای مجازی انعکاس قابل توجهی یافت که در آن دستور داده شده بود محدودیتهایی در مورد خاکسپاری و سوگواری برای کسانی که به علت خودکشی از دنیا میروند، اعمال گردد. در این مورد توجه به نکات زیر را لازم میدانیم.
۱. از دیدگاه سلامت روانی جامعه، هر نوع برجستهسازی یا اعمال محدودیت در ارائهی خدمت به افرادی که خودکشی یا اقدام به خودکشی کردهاند، میتواند به قهرمانانگاری آنها بینجامد و از این رو نادرست است. با بازماندگان باید همدلی کرد، اما هر نوع برجستهسازی و قهرمانپروری خطر تکرار آن را در افراد آسیبپذیر میتواند بالا ببرد.
۲. بخش مهمی از سوگواری تابع آداب و آیینهای دینی، فرهنگی، و خردهفرهنگی قرار دارد و نباید در برابر آن با دستورالعملهای دولتی برخورد کرد. خودکشی، علاوه بر فرد متوفا، بر شمار زیادی از افراد در دامنهای وسیع اثر میگذارد. ایجاد محدودیت برای سوگواری و دامن زدن به انگ اجتماعی آن و ایجاد شرم در بازماندگان علاوه بر توهین و تولید رنج در آنان، موجب تهدید بیشتر سلامت روانی آنها و احیانا افزایش خودکشی خواهد شد. همین جا لازم به یادآوری و تأکید است که خودکشی و اقدام به آن در قوانین ما جرم تلقی نشده و متوفا محکوم و مجرم نیست. همین نکتهی مترقی در قوانین ما سبب شده است که بیمهها هزینهی درمان اقدامکنندگان را بپردازند. لازم است فلسفهی مترقی پشت این قانون به همه به ویژه برخی مسئولان نیز آموخته شود تا با اظهارنظرهای غیرعلمی و غیراخلاقی نمک به زخم بازماندگان نپاشند.
۳. مشکلات روانی-اجتماعی نظیر خودکشی را با دستور نمیتوان حل کرد. باید از خودکشی پیشگیری کرد، آگاهی مردم را در مورد آن بالا برد و انگ آن را کاهش داد. برای پیشگیری از خودکشی از یک سو باید عوامل خطر خودکشی، اقدام به خودکشی، افسردگی و سایر اختلالات زمینهساز آنها را به ویژه تعیینکنندههای اجتماعی این مشکلات نظیر فقر، نابرابری، بیکاری، بیسازمانی و بیهنجاری (آنومی) را هدف گرفت و از سوی دیگر، دسترسی به خدمات روانپزشکی و سایر خدمات سلامت روانی-اجتماعی را برای همگان فراهم کرد. به ویژه تجدیدنظر در سیاست حذف ارز ترجیحی برای دارو که سبب گرانی مفرط داروهای روانپزشکی و محرومیت بخش زیادی از خدمتگیرندگان از خدمات روانپزشکی شده است، میتواند در کاهش اختلالات زمینهساز خودکشی و اقدام به خودکشی نقش بسزایی ایفا کند.