قتل‌عام خوجالی Xocalı Soyqırımı کشتار صدها تن از مردمان آذربایجانی در شهر خوجالی در ۲۵–۲۶ فوریه ۱۹۹۲ از جانب نیروهای مسلح ارمنستان و تاحدی کشورهای مستقل همسود در طول جنگ اول قره‌باغ می‌باشد.
در ۲۶ فوریه ۱۹۹۲ با هجوم ارتش ارمنستان به مردم بیگناه «خوجالی» (شهری در منطقه قره‌باغ کوهستانی در ترکیب دولت جمهوری آذربایجان که به اشغال ارمنستان درآمده بود)، قتل‌عام گسترده‌ای علیه افراد بی‌دفاع غیرنظامی صورت گرفت. در نتیجه این عمل، فاجعه نسل‌کشی خوجالی که در شهر خوجالی قره‌باغ کوهستانی رخ داد نیز در ردیف وحشتناکترین فجایع جهان جای گرفت.
با توجه به جمهوری آذربایجان، دیدبان حقوق بشر، مرکز یادبود دفاع از حقوق بشر و دیگر ناظران بین‌المللی که قتل‌عام توسط نیروهای مسلح ارمنستان صورت گرفته‌است.
پس از سقوط شهر خوجالی در طی جنگ قره‌باغ، کشتار غیرنظامیان آذربایجانی در این شهر که حدود هفت هزار نفر مسلمان آذربایجانی در آن سکونت داشتند توسط ارتش ارمنستان به همراهی نیروهای ۳۶۶ ارتش روسیه در ۲۵ و ۲۶ فوریه سال ۱۹۹۲ اتفاق افتاد.
بر اساس آمارهای موجود از جمله آمار سازمان دفاع از حقوق بشر در این کشتار ۶۱۳ نفر از غیرنظامیان از جمله ۶۳ کودک جان خود را از دست دادند. ۵۳ نفر با مصادیق قتل بیرحمانه (سوزاندن، چهار میخ کردن، با بریدن سر یا کندن پوست آن و سایر قسمت‌های بدن، از حدقه خارج کردن چشم و یا بریدن بخش‌هایی از بدن) کشته شده‌اند. همچنین هشت خانواده به طور کامل نابود شده، ۲۵ کودک هر دو والدین و ۱۳۰ کودک یکی از والدین خود را از دست دادند. ۱۲۷۵ نفر از اهالی غیرنظامی به اسارت برده شدند. از سرنوشت ۱۵۰ نفر از این اسرا هنوز اطلاعی در دست نیست. در نتیجه این فاجعه بیش از ۱۰۰۰ نفر از اهالی غیرنظامی با اصابت مستقیم گلوله، با درجات مختلف بدنی معلول شدند. ۱۰۶ نفر از کشته‌شدگان زن، ۸۳ نفر کودک خردسال و ۷۰ نفر پیر و کهنسال بودند.۷۶ نفراز معلولین را پسران و دختران نابالغ تشکیل می‌دادند.
این کشتار یکی از غم‌انگیزترین رخدادها در تاریخ مناقشه جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر قره‌باغ بود. دولت‌ها و رسانه‌های غربی با عنوان «کشتار خوجالی»، «فاجعه خوجالی» یاد می‌کنند. منابع جمهوری آذربایجان از عنوان نسل‌کشی خوجالی و فاجعه خوجالی استفاده می‌کند.
از طرف شورای امنیت سازمان ملل تلاش مختلفی در این زمینه انجام گرفته است و طی چهار قطعنامه ارمنستان را در این زمینه محکوم ساخته‌اند.
سازمان همکاری اسلامی، دومین سازمان پس از سازمان ملل متحد کشتار خوجالی را با عنوان «جنایت علیه بشریت» با اجماع همه اعضای آن به عنوان نسل‌کشی به رسمیت شناخته شد.
مجمع پارلمانی شورای اروپا، با فراخوانی نسل‌کشی ارمنیان علیه مردم جمهوری آذربایجان را با امضای اعضا به تصویب رسانید.
دیدبان حقوق بشر: کشتار خوجالی توسط سازمان دیده‌بان حقوق بشر به عنوان «بزرگترین قتل‌عام تاریخ جنگ قره‌باغ» اعلام شد. سازمان اقدامات نیروهای ارمنی به عنوان تخطی از قانون مرسوم در درمان غیرنظامیان در مناطق جنگی در نظر گرفته شده‌است.
یاد و خاطره غم‌انگیز آن همه ساله در سراسر جمهوری آذربایجان به شکل گسترده‌ای گرامی داشته می‌شود و در کلیه نمایندگی‌های سیاسی جمهوری آذربایجان در اقصی نقاط جهان مراسم رسمی یادبود برگزار می‌گردد.
