2021-04-17 14:00:02
بالا زر خانیم، قهرمان آذربایجان
۱۰۰ سال پیش در خرداد سال ۹۷ شمسی آشوری‌ها و ارامنه توانسته بودند حاکمیت خود بر شهرهای آذربایجانی اورمیه و سلماس را تحکیم ببخشند. از سوی دیگر ارامنه شمال آراز (ارس) نیز با قتل و کوچاندن تورک‌های ایروان، جمهوری مستقل ارمنستان را به مرکزیت این شهر بنا کنند و لزوم برقراری ارتباط بین ارامنه مستقر در ایروان، اورمیه و شهر وان (ترکیه) احساس می‌شد و در این بین تنها شهر تصرف نشده خوی بود. ارامنه می‌خواستند با اتصال به جیلوها و از آنجا به انگلیسی‌ها نقشه تأسیس ارمنستان بزرگ را عملی کنند.
مأموریت اشغال خوی به آندرانیک از ارامنه شمال آراز، واگذار می‌شود و او با نیرویی که تعداد آن را بین ۳ تا ۱۲ هزار می‌نویسند عازم تصرف خوی می‌گردد. روز اول تیرماه ۱۲۹۷ شمسی با عبور قشون ارمنی، نیروهای مستقر عثمانی مستقر در خوی همراه با تعدادی از مردم خوی برای مقابله با مهاجمان عازم می‌شوند و در گردنه ارسی در شرق خوی با آنان درگیر می‌شوند.
تفوق ده به یک نفرات، نتیجه‌ای جز شکست مسلمانان و آذربایجانی‌ها دربر ندارد. فرمانده نیروهای عثمانی چاره‌ای جز ترک شهر و آوردن قوای کمکی نمی‌بیند، لذا از مردم شهر می‌خواهد یک شبانه روز مقاومت کنند تا او بتواند نیروی کمکی بیاورد. همهمه‌ای در بین مردم شهر می‌افتد، عده‌ای بار و بنه جمع کرده به سمت کوهستان‌های غرب شهر فرار می‌کنند.
در آخرین روز نبرد ارامنه موفق به شکستن بخشی از دیوار دفاعی خوی شدند. دراین زمان تعدادی از مدافعین شهر خوی مقابل نفوذیان ارامنه دست به عقب نشینی زدند.
در این هنگام یک زن در حالی که تپانچه‌ای دردست داشت و به سوی دشمن شلیک می‌کرد وارد معرکه شد و برای جلوگیری ازعقب‌نشینی مدافعین شهر روسری از سر برگرفت و فریاد زد من به جای شما می‌جنگم و این سخن مدافعین در حال عقب نشینی را بازگرداند و موجب نجات و سپس پیروزی خویی‌ها گردید.
سیز قاچین بالا زر ساواشسین!
نام این زن قهرمان «بالا زر خانیم« بود. تصنیف معروف توركی «الده تاپانچا بالا زرخانیم، گلرم دالینجا بالا زرخانیم» به یاد آن شیرزن خویی سروده شده است.
در زیر ویدئویی از آرشیو در همین ارتباط قرار می‌دهیم. در این ویدئو که از شبکه TRT ترکیه پخش می‌شود خواننده با لحن و لهجه تورکی استانبولی آهنگ را ایفا می‌کند. اصل ویدئو مربوط به سال ۱۹۷۷ میلادی می‌باشد.
آغا مالی چرقت بالا زر خانیم
ائو اولدی خلوت بالا زر خانیم
شلتنی ترپت بالا زر خانیم
الده تاپانجا بالا زر خانیم
گللم دالینجا بالا زر خانیم
منیم اولونجا بالا زر خانیم
شلته گئییب‌سن بالا زر خانیم
یولدان ائدیرسن بالا زر خانیم
دۆزۆن دئمیرسن بالا زر خانیم
الده تاپانجا بالا زر خانیم
گللم دالینجا بالا زر خانیم
منیم اولونجا بالا زر خانیم
پتک‌ده آری بالا زر خانیم
ایچینده بالی بالا زر خانیم
گل منه ساری بالا زر خانیم
الده تاپانجا بالا زر خانیم
گللم دالینجا بالا زر خانیم
منیم اولونجا بالا زر خانیم
ائو اولدی خلوت بالا زر خانیم
شئیطانا لعنت بالا زر خانیم
شلته‌نی ترپت بالا زر خانیم
برای آشنایی بیشتر با تاریخ، مشاهیر و موسیقی آذربایجان و جاذبه های گردشگری آن با ما همراه شوید
t.me/joinchat/BarfeTwWT1jzAolyvPQ-mQ
13.0K views11:00
ق
