ســوال اگر مرد فوت کند بچه داشته باشد ایا زنش میتواند قیوم ش | محمد رسول الله (ﷺ)
ســوال
اگر مرد فوت کند بچه داشته باشد ایا زنش میتواند قیوم شود یا کسی دیگر؟
پــاسخ
بله زنش با داشتن شرایط زیر میتواند سرپرستی و قیومیت بچه کمتر از حد تمیز را بر عهده بگیرد و اگر به حد تمیز رسید مخیر است در بین انتخاب کسانی که حق و شرایط ولایت و سرپرستی را داشته باشند مثلا نزد مادرش میرود یا پدر بزرگش و اگر یکی را انتخاب کرد بعد از مدتی میتواند او را تغیر دهد و فرد دیگری را انتخاب کند
نکته :اگر فرزند پدر را انتخاب نمود مرد نمیتواند او را از رفت و آمد با مادرش منع کند اما اگر فرزند ش دختر بود میتواند او را منع کند اما مادرش میتواند به نزد او بیاید و مرد نمیتواند او را منع کند شرایط کسی که سرپرستی و قیومیت کسی دیگر را بر عهده میگیرد عقل عبد نباشد مسلمان باشد پاکدامن باشد امنتدار باشد و فاسق نباشد اقامت در محل بچه زن در ازدواج شخص دیگری غیر از پدر بچه یا افرادی که حق ولایت و سرپرستی بچه دارند نباشد هر چند آن همسر زن هم راضی باشد حق ولایت زن باقی نمی ماند اگر طفل شیرخوار باشد باید او را شیر دهد و اگر امتناع کرد حق سرپرستی او سلب میشود
نکته : اگر مادر طلب اجرت کرد و زنی دیگر رایگان حضانتش را بر عهده بگیرد آن فرد مقدم میشود
بیماری دائمی چون سل یا فلجی که مانع از مشغول شدن به تربیت فرزند شود را نداشته باشد بیماریهای برص (به له کی ) و جزام (گولی) نداشته باشد. صغیر نباشد کور نباشد اگر یکی از این شروط نقض شد حق ولایت ساقط میشود
نکته :هرگاه موانع از بین رفتند حق ولایت بر میگردد مثلا فاسق توبه کند یا زن طلاق بگیرد یا کافر مسلمان شود یا دیوانه خوب شود سرپرستی بچه قبل از حد تمیز را حضانت و بعد از آن تا بلوغ را کفالت مینامند و بر کسی واجب است که نفقه شخص بر او واجب باشد و به تربیت و پروش کسی گفته میشود که مصلحت و ضرر خود را نداند هر چند که دیوانه بالغ جنسی باشد در کل زنان بر مردان در ولایت مقدمترند چون صبورتر و مشفقترند اگر زن و مرد با هم بودند مرد وظیفه نفقه و زن تربیت و شیردهی را بر عهده دارند اگر بر سر اهلیت فردی نزاع بود باید توسط قاضی تایید صلاحیت شود بعد بچه تحویل او داده شود سه شاخصه ولادت و وراثت و قرابت در تعین فرد ولی قیوم موثر است چون مادر هر سه مشخصه را دارد بر بقیه مقدمتر است
نکته : اگر فردی که نیاز به سرپرستی دارد غیر رشید بالغ بود و دارای دختر بود و مادر نداشت یا بعهده نگرفت حق سرپرستی به دختر منتقل میشود نه مادر بزرگ ،، و اگر فرد مذکور همسر داشت و قابل استمتاع بود جهت حق سرپرستی اولویت بر کل اقارب دارد حد تمیز : شناخت اسباب اختیار (دین ، محبت ، کثرت مال و هر آنچه میل و آرزو تقاضای آن کند) را داشته باشد
ترتیب اولویت : مادر ؛ مادربزرگانی که به سبب زن، به فردمحتاج سرپرستی میرسد؛ سپس مادر پدر ؛ سپس مادر مادر پدر ؛ سپس مادر پدر پدر ؛ سپس مادر مادر پدر پدر الی آخر... و خواهر مقدم بر خاله و خاله هم مقدم بر دختر برادر و دختر خواهر میباشد ····· اگر دختر به حدی رسید که قابل اشتها باشد تحویل نامحرم داده نمیشود هر چند حق ولایت داشته باشد مثل پسر عمو ،، بلکه تحویل خانمی مطمئن و معتمد داده میشود اگر جهت حضانت و سرپرستی زن و مرد جمع شدند مادر سپس مادر مادر و سپس پدر اولویت داند و اصل مقدم بر حاشیه میشود مثلا برادر قبل از برادر زاده میباشد منابع :شریعت اسلام ؛ بجیرمی علی الخطیب
