تأملی بر کاهش ارزش و اعتبار معنوی و مادی سلامت! دکتر محسن م | رویش ۱۴۰۰
تأملی بر کاهش ارزش و اعتبار معنوی و مادی سلامت!
دکتر محسن مصلحی، دبیر شورای عالی نظام پزشکی
کاهش سرمایه اجتماعی، افت شأن و منزلت جامعه پزشکی، قیمت تمام‌شده خدمات، تعرفه‌های غیرواقعی و ده‌ها واژه و عبارت دیگر را به‌ویژه در سال‌های گذشته به‌وفور شنیده‌ایم که حکایت از تغییراتی سریع، گسترده و عمیق در حوزه سلامت و به‌تبع آن طبابت و جایگاه طبیب دارد، اما به‌راستی موضوع چیست؟
ازآنجایی‌که مقوله سلامت به‌قدری پیچیده و چندبعدی است که نمی‌توان در این مختصر به همه وجوه آن پرداخت، ازاین‌رو صرفاً به این واقعیت مسلم اشاره می‌کنیم که تغییرات وسیع آموزشی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و تکنولوژیک در جهان و به‌ویژه ایران طی دهه‌های گذشته به‌گونه‌ای رقم خورده که از یک سو سلامت، طبابت و طبیب، جایگاه و منزلت تقدس گونه خود را ازدست‌داده و با بحران سرمایه اجتماعی مواجه شده و از سویی دیگر، فقدان ارزش‌گذاری منطقی و علمی و مبتنی بر واقعیات در خدمات سلامت و نیز دست‌کاری و اعمال سلیقه‌های گروهی و شخصی در حوزه اقتصاد سلامت، موجب به‌هم‌ریختگی و اختلال شدید در روابط مالی بیمار، پزشک، مراکز تشخیصی و درمانی، سازمان‌های بیمه‌گر پایه و تکمیلی و… شده است که طبعاً هرکدام عوارض و عواقب خاص خود را به همراه دارد.
به‌عبارت‌دیگر اعتبار و ارزش مقوله سلامت در هر دو بُعد معنوی و مادی دچار چالشی جدی شده است که البته هرکدام از این دو بعد نیز تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر یکدیگر داشته و دارد، بنابراین به‌هیچ‌وجه نمی‌توان آن‌ها را به طور مستقل و بدون درنظرگرفتن دیگری تحلیل و بررسی نمود. اما علت چیست و چه باید کرد؟
همان‌گونه که اشاره شد، سیاست‌گذاری‌های ناصواب در سطح کلان و در حوزه‌های مختلف اعم از سلامت، فرهنگ، اقتصاد و مسائل اجتماعی منجر به وضعیت نابسامان موجود و عوارض متعدد آن شده است. پرواضح است که برای اصلاح آن نیز نمی‌توان بدون توجه به رابطه علت و معلولی، پیچیدگی مسائل و نقش ریشه‌های عمیق آن اقدام مؤثری انجام داد، لیکن مقصود این است که علی‌رغم تمامی محدودیت‌ها و مشکلات، سازمان نظام‌پزشکی و جامعه پزشکی برای ایفای نقش و تکلیف قانونی، ملی و انسانی خود، از چه زاویه‌ای می‌تواند به چنین موضوع غامض و چندوجهی ورود نماید؟!
به نظر می‌رسد که دو رسالت عمده برعهده ما گذاشته شده است: مسئولیت نخست، انجام یکسری اقدامات که به میزان زیادی در حیطه اختیارات ما قرار دارد و تکلیف دوم پیگیری امور از سایر مراجع برون‌سازمانی که بسیار حائز اهمیت است، به‌عبارت‌دیگر ازآنجایی‌که مشکلات فعلی ناشی از مباحث درون و برون‌سازمانی است؛ مداخله جدی در هر دو حوزه درون‌سازمانی و برون‌سازمانی و البته هرکدام با روش‌ها و الزامات خاص خود، نقشه راه و برنامه عملیاتی قابل قبولی به نظر می‌رسد. اگرچه ضرورت توجه به دو واقعیت مهم در اینجا احساس می‌گردد:
عدم تمایل ذاتی و تاریخی دولت‌ها بر تقویت و مؤثر بودن نهادهای غیردولتی و از طرف دیگر ضرورت رفرم، اصلاحات درون‌سازمانی و کارآمد نمودن سیستم به‌عنوان پیش‌نیاز و لازمه پیگیری‌های برون‌سازمانی.
وجود این دو واقعیت پارادوکس‌گونه در کنار هم سختی کار را بیش‌ازپیش عیان می‌سازد، اما مگر چاره‌ای جز این هست؟ به هر روی باید از جایی شروع کرد، هرچند دشوار و پرهزینه!
طبعاً تا زمانی که ما سازمانی قدرتمند، کارآمد، حرفه‌ای و پاسخگو نداشته باشیم؛ نمی‌توانیم اقدام مؤثری در جهت پیگیری مشکلات و برنامه‌ریزی برای آینده از طریق نهادهای قانون‌گذار اعم از مجلس شورای اسلامی و نیز سایر دستگاه‌های اجرایی و نظارتی همچون سازمان‌های بیمه‌گر، سازمان امور مالیاتی، شهرداری‌ها، رسانه‌ها، قوه قضائیه و…داشته باشیم، بنابراین به طور خلاصه می‌توان گفت که تنها راه، مؤثرترین و سریع‌ترین امکان برای افزایش اعتبار معنوی و مادی حوزه سلامت و مآلا جامعه پزشکی، برخورداری از سازمان #نظام_پزشکی قدرتمند، انجمن‌های علمی و صنفی کارآمد و البته متکی به حمایت قاطبه جامعه پزشکی است که به‌طورقطع، تعامل و تمکین سایر دستگاه‌ها و نهادهای دیگر را در قبال مطالبات منطقی و به حق جامعه پزشکی که رعایت حقوق مردم نیز در گرو آن است، به همراه خواهد داشت…
