حساسیت دام‌ها به آفلاتوکسین‌ها متفاوت است و می‌توان آن‌ها را به سه دسته تقسیم کرد :
حساسیت زیاد : خرگوش ، گربه ، جوجه ، اردک ، خوک نابالغ ، بوقلمون و سگ حساسیت متوسط : گاو ،گوسفند ، بز ، اسب و خوک بالغ حساسیت کم : موش ، رت و همستر
چند نکته در مورد آفلاتوکسین‌ها به طور نسبی به گرما مقاوم‌اند اما حرارت بالا به همراه رطوبت ، مواد اکسید کننده و اسید‌های معدنی ساختارشان را تغییر می‌دهند. تولید مثل و عملکرد کبد را مختل می‌کنند، عملکرد ایمنی را به خطر می‌اندازند و حساسیت به بیماری‌ها را افزایش می‌دهند. در شکمبه موجب کاهش هضم سلولزی و کاهش تولید اسید‌های چرب فرار می‌شوند. دفعشان از طریق ادرار ، مدفوع ، شیر ، تخم پرندگان و صفرا انجام می‌شود.
علائم
علائم و نشانه های این مسمویت ، بستگی به میزان توکسین بدن دام دارد. به دنبال ورود دز بالا و کشنده آفلاتوکسین‌ها، بی‌اشتهایی، افسردگی، ضعف، افتادن به زمین ، اسهال که اغلب با زور زدن همراه بوده و به موکوس آغشته می‌باشد، تب ، تشنج (در سگ) ، خون ریزی از بینی و زردی دیده می‌شود.
شکل مزمن این بیماری ، متداول‌تر است . در این نوع ، بروز علائم تدریجی است. کاهش افزایش وزن و ژولیدگی پوشش خارجی از اولین شواهد این شکل از مسمومیت هستند. بی‌اشتهایی و افسردگی ، کم خونی و زردی هم سایر علائم این نوع هستند. در گاوها کوری، چرخش، حرکات و لرزش گوش‌ها، دندان قروچه، ریزش کف از دهان، درماتیت ناشی از حساسیت به نور، اسهال و زیر پیج که ممکن است با پرولاپس رکتوم همراه گردد و سقط جنین دیده می‌شود. در انتها دام از پا افتاده و دچار تشنج می‌شود. همچنین در طی بیماری اختلال در انعقاد خون ممکن است به هماتوم منجر گردد.
در مواردی نیز که مقدار توکسین کمی وارد بدن دام می‌شود ؛ اثرات آن به صورت کاهش میل به غذا، کاهش وزن، کاهش تولید شیر و گاهی اسهال نمود پیدا می‌کند.
پیشگیری و درمان
سدیم-کربن الومینوسیلیکات ، بنتونیت سدیم و گاز ازن برای پیشگیری موثرند. آمونیاکی کردن جیره باعث خنثی کردن این سموم می‌شود. حذف جیره آلوده و جایگزینی آن با جیره غنی از پروتئین ، ویتامین و عناصر کمیاب یکی از اقدامات اساسی در مرحله درمان است. اکسی تتراسایکلین به مقدار ۱۰mg/kg باعث کاهش ضایعات کبدی و مرگ و میر می‌شود. ویتامین A و کاروتن ، متابولیسم آفلاتوکسین B1 را متاثر می‌کند و موجب کاهش سمیت آن می‌شود. انتی اکسیدان‌هایی مثل سلنیوم باعث افزایش بازسازی اسید نوکلئیک و سایر ارگان‌های آسیب دیده می‌شود که در نهایت منجر به کاهش سمیت آفلاتوکسین B1 می‌شود.
منابع: سم شناسی درمانگاهی دامپزشکی ویکی پدیا
حمیدرضا گرامی نوقابی دانشجوی کارشناسی علوم دامی دانشگاه فردوسی مشهد #گاو #گاو_شیری #آفلاتوکسین #مسمومیت #انجمن_علمی_علوم_دامی
