فلسفه آغاز سال هجری از محرم در اینجا این سوال پیش می آید | سوالات شرعی فقه شافعی

فلسفه آغاز سال هجری از محرم

در اینجا این سوال پیش می آید که وقتی هجرت پیامبرﷺ در ربیع الاول صورت گرفته است پس چرا محرم را نخستین ماه از این سال قرار دادند
در جواب باید گفت که در مورد این امر در همان دوران صحابه رضوان الله علیهم اجمعین نیز اختلاف وجود داشت و پس از مشوره با اتفاق آراء، محرم را برای شروع تاریخ هجری انتخاب نمودند، چنانکه هنگامی که حضرت عمر رضی الله عنه در این باره مشوره گرفت،
عده ای گفتند از ماه رجب و عده ای دیگر گفتند از ماه رمضان آغاز شود،
سپس حضرت عثمان رضی الله عنه فرمود:
از محرم آغاز نمایید چون محرم از ماههای حرام است و اول سال و هنگام بازگشت مردم از حج می باشد.
ابن حجر عسقلانی، فتح الباری:۷/۳۱۵

و در روایت عمده القاری آمده است که حضرت علی رضی الله عنه نیز ماه محرم را پیشنهاد داد.
بدرالدین عینی، عمده القاری:۱۱/۶۵۵

البته علامه ابن حجر عسقلانی می نویسد: «از مجموع روایات به این نتیجه می رسیم که حضرت عمر، عثمان، و علی رضی الله عنهم همه ماه محرم را مشوره دادند.»
ابن حجر، فتح الباری:۷/۳۱۵

همچنین دلایل دیگری نیز وجود دارد مبنی بر این که محرم سرآغاز سال هجری قرار
می گرفت، چنانکه ابن حجر در شرح بخاری
می نویسد:
«آغاز سال هجری را از ربیع الاول به محرم موخر کردند چون ابتدای ارادۀ آنها برای هجرت از ماه محرم بود، زیرا بیعت در اثنای ذی الحجه واقع شد و این سرآغاز هجرت بود، پس اولین هلالی که پس از بیعت و ارادۀ هجرت آنان نمودار گردید هلال محرم بود، پس مناسب بود که ابتدای سال هجری قرار داده شود».
مصدر سابق

علی اکبر دهخدا در مورد ماه محرم
می نگارد:
«محرم نخستین ماه از ماههای دوازده گانه قمری عرب است.
محرم الحرام: وجه تسمیه آنست که در این ماه در ایام جاهلیت قتال بر مردم حرام بوده است، ماه اول سال عرب پیش از صفر و پس از ذوالحجه»
علی اکبر دهخدا، لغتنامه، مادۀ محرم

ماه محرم از ویژگیهای بسیاری برخوردار است، یکی این که جزو ماههای حرام- یعنی ماههایی که قتل و غارتگری و فساد در آنها حرام و ممنوع قرار داده شده بود به حساب می آمد و دو ماه قبل از آن (ذوالقعده و ذوالحجه) نیز جزو ماههای ممنوعه هستند،
پس حکمت این که ماه محرم را سرآغاز سال هجری قرار دادند این بود که وقتی انسانها در این سه ماه از قتل و غارتگری و اعمال منافی انسانیت پرهیز کرده خلق و خوی خویشتن را آراستند پس همۀ سال را با همین اخلاق زیبا و به دور از هر گونه فساد و تباهی آغاز نمایند تا همیشه از بدیها و بدبختی ها به دور بوده پویندۀ شاهراه انسانیت و شرافت باشند.
@s_dini