شوک بورس کالا به بازار خودرو؟ آیا تمام خودروها به بورس کال | اندیشه ساز اقتصاد صبا
شوک بورس کالا به بازار خودرو؟
آیا تمام خودروها به بورس کالا می‌آیند؟
سلیمان کرمی
از امروز در بورس کالا امکان ثبت سفارش خرید خودرو از گروه بهمن فراهم شده است. دوره ثبت سفارش یک هفته و تا صبح روز چهارشنبه آینده بوده و هر کد بورسی می‌تواند در یکی از کدهای عرضه ثبت سفارش کند. در این بین باید به مواردی مانند هزینه‌های مالیات بر ارزش افزوده عوارض، بیمه شخص ثالث یا شماره‌گذاری اشاره کرد که هزینه تمام‌شده هر خودرو را برای خریدار افزایش می‌دهد. نکته بسیار مهم اختلاف قیمت بورس کالا و بازار این خودروها است. بین قیمت پایه عرضه این خودروها با قیمت بازار اختلاف ۴۰ درصدی وجود دارد. سناریوهای مختلفی با عرضه خودرو در بورس کالا مطرح می‌شود و اما سوال مهم این است که آیا بورس کالا می‌تواند با سامان بخشیدن به تقاضای خودرو به قیمت‌ها شوک وارد کرده و باعث افت قیمت در بازار شود؟
پایان قیمت‌گذاری دستوری در صنعت خودرو
در سال‌های گذشته به واسطه رویه مخرب قیمت‌گذاری دستوری از سوی دولت در صنعت خودرو اختلاف فاحشی میان قیمت بازار و قیمت فروش درب کارخانه ایجاد شد. به این ترتیب تولیدکننده از امکان کسب سود قابل توجه قیمت حاشیه بازار محروم ماند و کل صنعت خودرو به ورشکستگی کشاند. در نقطه مقابل نیز رفتار دولت و ستاد تنظیم بازار هیچ نفعی برای مصرف‌کننده نهایی نداشت و حتی سودهای کلان دلالی تلاطم بازار خودرو را به دنبال داشت. تنها در این میان عده‌ای واسط و احتمالا مقرب به سیستم رانت‌های کلانی را به دست آوردند. حالا نوبت عرضه خودرو در بورس کالا رسیده است. گرچه انتقاداتی نسبت به عرضه خودرو در بورس کالا مطرح می‌شود. با این حال به نظر می‌رسد این رویه به مراتب از عرضه خودرو با قیمت‌گذاری دستوری یا با رانت‌های کلان برای واسط‌ها بهتر است.
قیمت خودرو کاهش پیدا میکند؟
برای هر کد ملی امکان خرید یک خودرو در بورس کالا وجود دارد. اختلاف قیمت بورس کالا و بازار آزاد به حدی زیاد است که طبیعتا می‌تواند تقاضای زیادی را به بورس کالا بیاورد. عرضه با این اختلاف قیمت ممکن است این ذهنیت را ایجاد کند که قیمت خودرو می‌تواند کاهشی شود. طبیعتا اگر میزان عرضه به مقدار کافی باشد و سایر عوامل همراهی کند این انتظار برای کاهش قیمت وجود دارد. اما برای وقوع چنین سناریویی چندین پیش‌شرط لازم به نظر می‌رسد. به صورت کلی بورس می‌تواند سمت تقاضا را سامان بخشد اما وقتی مشکل سمت عرضه باشد نمی‌توان انتظار معجزه از بورس داشت.
مهمترین موضوع شاید آرامش در فضای کلان اقتصاد کشور است. فضای ملتهب و تورمی سال‌های گذشته از دو جناح بر قیمت خودرو اثر گذاشته است. نخست با تقویت انتظارات تورمی باعث شده که تقاضای مصرفی به قیمت‌های بالاتر از قیمت ذاتی در شرایط فعلی تن بدهد. از طرفی بازار خودرو به یک بازار سرمایه‌گذاری برای عده‌ای تبدیل شده است تا همین موضوع باعث شود که شدت اثر انتظارات تورمی در این بازار بیشتر باشد. در این میان کسری سمت عرضه با کاهش تولیدات داخل و همچنین توقف واردات خودرو نیز باعث شد که بر تب بازار خودرو افزوده شود.
