آیا دهه هشتادی‌ها و براندازها همچنان «۱۶ آذر»را بعنوان سمبل مب | صادق زیباکلام - Sadegh Zibakalam
آیا دهه هشتادی‌ها و براندازها همچنان «۱۶ آذر»را بعنوان سمبل مبارزه با نظام شاهنشاهی قبل از انقلاب پاس میدارند؟ روزنامۀ آرمان ملی | ۱۶ آذر ۱۴۰۱
۱۶ آذری متفاوت
داستان ۱۶آذر داستان عجیبی است. قبل از انقلاب، ۱۶آذر نماد اعتراض و جنبش دانشجویی بود. نماد دانشگاه‌هایی بود که در ۲۵سال بعد از کودتای ۲۸مرداد تا سال۵۷ هرگز ساکت نشدند و همواره در طی آن ۲۵سال، شانزدهم آذرماه بهانه‌ای بود که دانشجویان اعتراضات، مخالفت‌ها و نارضایتی خود را نسبت به نظام پهلوی نشان دهند. انتظار می‌رفت که بعد از انقلاب، ۱۶آذر بسیار مورد تجلیل قرار بگیرد، اما اینگونه نشد و از آنجا که سه دانشجویی که در ۱۶آذر در دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران به ضرب گلوله‌های نظامیان کشته شده بودند، وابسته به حزب توده و جبهۀ ملی بودند و ارتباطی با جریان‌های اسلامی نداشتند، ۱۶آذر خیلی مورد تکریم قرار نگرفت. اما به تدریج شانزده آذر برای خود جایی باز کرد و به‌عنوان روز مهمی در تاریخ معاصر ایران جای گرفت. به‌نحوی که اگر از سال‌های نخست انقلاب بگذریم، تقریباً از نیمۀ دوم دهۀ شصت به تدریج ۱۶آذر به عنوان روز دانشجو مورد احترام قرار می‌گرفت. اما پرسشی که می‌ماند، آن است که تکلیف ۱۶آذر با برخی نارضایتی‌هایی که در جامعه وجود دارد، چه می‌شود؟ علت طرح این پرسش آن است که بخشی از معترضان که انتقادهایی دارند، رویکردهای دیگری را دنبال می‌کنند. بنابراین تکلیف ۱۶آذر با اتفاقات اخیر در ماه‌های گذشته مورد چالش قرار گرفته که آیا بایستی از ۱۶آذر تجلیل نمود، یا آنکه خیلی به آن اهمیتی نداد؟ چراکه به هرحال یکی از سمبل‌های مبارزه علیه رژیم قبل از انقلاب بود. واقع مطلب اینکه بدترین کاری که می‌توان کرد، آن است که با گذشته‌مان و با تاریخمان بر حسب ملاحظات سیاسی برخورد کنیم. روز دانشجو روزی است که دانشجویان در آن بتوانند نظرات و عقاید خود را بیان کنند. لذا بایستی که نوع نگاه‌ها و رویکردها به مسألۀ ۱۶آذر تغییر کند و امروز با توجه به شرایط جامعه و مطالبات دانشجویان و دانشگاهیان وضعیت به نحوی تغییر کند که رضایت قشر دانشگاهی جامعه نیز به‌دست آید. چراکه دانشگاه از دیرباز محل زایش افکار جدید، تضارب آرا و عقاید و گفت‌وگو و مفاهمه بوده است.
دانشگاهیان به عنوان قشر فرهیختۀ جامعه می‌توانند راهکارهای مناسب و درستی در حوزه‌های مختلف برای برون‌رفت از شرایط موجود داشته باشند. بنابراین در نوع مواجهه و برخورد با دانشجو و دانشگاه باید بسیاری از مسائل لحاظ گردد. تجربه نیز ثابت کرده که هر اندازه جنبش دانشجویی فعال عمل کند، جامعه فعال خواهد شد. اما هر اندازه که مواجهه‌‌‌های سلبی با دانشگاهیان صورت گیرد، نتایج نه چندان مطلوبی بروز و ظهور خواهد کرد. واقعیت آن است که ۱۶آذر روز بزرگی است. روزی بود که ۳ دانشجوی دانشکدۀ فنی به شهادت رسیدند و نقطۀ عطفی در تاریخ معاصر ایران شد. بنابراین صرف نظر از اینکه ما چه احساسی به حاکمیت فعلی یا رژیم گذشته داریم، تاریخ معاصرمان تغییری پیدا نمی‌کند.
