نمایشگاه کتاب، یا تریبون نماز جمعه؟ | ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ در ور | صادق زیباکلام - Sadegh Zibakalam
نمایشگاه کتاب، یا تریبون نماز جمعه؟ | ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳
در ورزش کشتی، اصطلاحی هست بنام «مال خود» کردن؛ زمانی که یک کشتی‌گیر موفق می‌شود «یک خم» حریف را در دست بگیرد. حالا شده حکایت نمایشگاه کتاب. نظام نمایشگاه کتاب را «مال خود» کرده. هم بصورت مادی، هم معنوی. یک‌خط در میان، غرفه‌های نمایشگاه تعلق به یکی از ده‌ها نهادهای حکومتی دارد. این جدا از غرفه‌های بزرگی است که رسانه‌ها و خبرگزاری‌های حکومتی همچون «فارس»، «تسنیم»، «ایرنا»، «صداوسیما» و نهادهای حوزوی در اختیار دارند. بعلاوه، نمایشگرهای بزرگ، یکسره تبلیغات حکومتی را پخش می‌کنند. گروه گروه دانش‌آموزان را مرتب به نمایشگاه می‌آورند که مشخص است اقدام امور تربیتی آموزش و پرورش است. جالب است که در خصوص حجاب هم من ندیدم متعرض کسی شوند و یا تذکر بدهند. درحالی‌که بعضاً بازدیدکنندگانی بدون حجاب بودند. همان رویکرد انتخابات و راهپیمایی‌های حکومتی، که مهم نیست حجاب بانوان چگونه است، مهم، «حضور» آنان پای صندوق رأی و یا در راهپیمایی ۲۲ بهمن است.
نمایشگاه کتاب که می‌توانست فی‌نفسه یک امر فرهنگی شود و جوانان، دانشجویان و اقشار و لایه‌های کتاب‌خوان را با آثار و تألیفات نویسندگان مورد علاقۀشان آشنا سازد، تبدیل شده به یک نمایشگاه تبلیغات دینی حکومتی. در سال‌های گذشته، نمایشگاه کتاب واقعاً رویدادی فرهنگی بود. بسیاری می‌آمدند تا با کارهای جدید نویسندگان مورد علاقۀشان آشنا شوند. مسئولین اصراری نداشتند که «نمایشگاه کتاب» را تبدیل به «تریبون نماز جمعه» نمایند و شرکت کنندگان را به‌راه راست هدایت نمایند. اما نظام که با افول اجتماعی و فرهنگی روبرو شده و روزبه‌روز دارد پایگاه اجتماعی‌اش را بالأخص در میان جوانان از دست می‌دهد، جدای از آموزش و پرورش، صداوسیما، حوزه‌های علمیه و یک‌دوجین سازمان‌ها و نهادهای تبلیغاتی، حتی از ۱۰ روز نمایشگاه کتاب هم نمی‌گذرد. به نمایشگاه کتاب متوسل شده، تا شاید از نمد آن بتواند برای مقاصد فرهنگی‌اش کلاهی بدوزد.
تبدیل نمایشگاه کتاب به تریبون تبلیغات حکومتی باعث شده که بسیاری از شهروندان، مثل سابق دیگر اشتیاقی به بازدید از آن نداشته باشند. بعلاوه، شماری از ناشرین آزاداندیش‌تر هم عطای شرکت در نمایشگاه را به لقای آن بخشیده‌اند. این‌ها همه تأسف‌آور است و اگر نظام اصراری نمی‌داشت که نمایشگاه کتاب را تبدیل به تریبون نماز جمعه نماید، نمایشگاه می‌توانست لااقل درصدی از جوانان کشور را به‌سمت کتابخوانی هدایت کند.
