'بزرگترین ناپدید شدن قهری در ایران' در تابستان ۱۳۶۷ سازمان عف | سهاب ❖
"بزرگترین ناپدید شدن قهری در ایران" در تابستان ۱۳۶۷
سازمان عفو بین‌الملل به مناسبت ۳۰ اوت، روز جهانی ناپدیدشدگان قهری، در گزارش مفصلی به موضوع ناپدیدشدگان قهری در کشورهای ایران، سوریه، آرژانتین، سریلانکا و زیمبابوه پرداخته است.
در این گزارش، ناپدیدشدگان قهری کسانی معرفی شده‌اند که "انگار در چشم به هم زدنی از کره زمین محو شده‌اند". عفو بین‌الملل در ادامه نوشته است: «در چنین مواردی، مسئولان حکومتی (یا افرادی که با رضایت دولت عمل می‌کنند) فرد مورد نظر را از خیابان یا محل زندگی‌اش می‌ربایند و بعد این اقدام را انکار می‌کنند یا از دادن اطلاعات درباره سرنوشت و محل نگه‌داری آن فرد امتناع می‌ورزند.»
ناپدیدسازی قهری طبق قوانین بین‌المللی، جرم قلمداد می‌شود. بر اساس این گزارش، "مدافعان حقوق بشر، نزدیکان و خویشاوندان کسانی که پیش‌تر ناپدید شده‌اند، شاهدان عینی و همچنین وکلا" از جمله کسانی هستند که به طور ویژه هدف ناپدیدسازی قهری قرار می‌گیرند. مردان بیشتر از زنان هدف این جرم هستند.
کنوانسیون بین‌المللی "حمایت از تمامی اشخاص در برابر ناپدیدسازی قهری" در سال ۲۰۱۰ اجرایی شد. این کنوانسیون، ناپدیدسازی قهری را جرم‌انگاری کرده و اقداماتی را که دولت‌ها باید به منظور جلوگیری از وقوع این جرم و همچنین تسهیل تحقیق و بررسی و پیگرد قانونی مرتکبان اتخاذ کنند، بر شمرده است.
در گزارش عفو بین‌الملل، ناپدیدشدن قهری یک معضل جهانی دانسته شده که این نهاد حقوق بشری موارد آن در کشورهایی با بالاترین میزان این جرم را مستند کرده است.
گسترده‌ترین ناپدید شدن قهری در ایران گسترده‌ترین مورد ناپدید شدن قهری در ایران در تابستان سال ۱۳۶۷ اتفاق افتاد. در این سال هزاران زندانی سیاسی که در حال گذراندن احکامشان در زندان بودند، با حکم آیت‌الله خمینی و در دادگاه‌هایی چند دقیقه‌ای بار دیگر محاکمه و به اعدام محکوم شدند. اجساد این زندانیان هرگز به خانواده‌هایشان تحویل داده نشد و محل دفن آنها نیز به طور رسمی هیچگاه اعلام نشده است. از این رو، سازمان عفو بین‌الملل آنها را جزو ناپدیدشدگان قهری قرار داده است.
بنا بر گزارش عفو بین‌الملل، این روند همچنان در ایران ادامه دارد: «نهادهای امنیتی و اطلاعاتی به شکل سازمان‌یافته زندانیان عقیدتی و سایر کسانی که به دلایل سیاسی بازداشت می‌شوند را برای هفته‌ها یا حتی ماه‌ها در وضعیت ناپدیدشدگی قهری قرار می‌دهند. قربانیان ناپدیدسازی قهری، طی این مدت، معمولاً تحت شکنجه و سایر رفتار‌های بیرحمانه، غیرانسانی و تحقیرکننده قرار می‌گیرند.»
این سازمان حقوق بشری همچنین مواردی را مستندسازی کرده که در آن، افراد متعلق به اقلیت‌های قومی و مذهبی اعدام شده و حکمشان مخفیانه اجرا شده است و محل دفن آنها نیز به خانواده‌هایشان اطلاع داده نشده است.
به نوشته عفو بین‌الملل در شهریورماه ۱۳۹۹ گروهی از کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل درباره ادامه تخلفات حقوق بشری حکومت ایران به مقامات این کشور هشدار دادند و پرونده کشتار زندانیان در سال ۱۳۶۷ را از مواردی دانستند که می‌تواند "جنایت علیه بشریت" شناخته شود.
از جمله ربوده شدگان بلوچستان توسط رژیم و ناپدید شدن آن ها 1- حبیب الله حسین بر از شهر گشت - سراوان 2- نادر سارانی از شهر دزاپ . 3- محمد سارانی از شهر دزاپ 4_رحیم جان دهواری 5_ محمد امین نورایی از سراوان در دهه شصت میتوان نام برد !
