روستای دلوار بندر كوچكی است که در ۵۰ كیلومتری بوشهر می باشد كه مركز یكی از بخشهای ساحلی شهرستان تنگستان است و واژه دلوار به معنای دلاور است.
رئیسعلی فرزند رییس محمد در سال ۱۲۶۱ هجری خورشیدی در توابع بوشهر به دنیا آمد. او در دوران مشروطه جوانی ۲۴ ساله بود و در میان اهالی دلوار به شجاعت ،صدق و صفا و دوستدار وطن مشهور بود. هرچند فاقد تحصیلات و معلومات كافی بود ولیکن پاكی و سرشتش شهره خاص و عام بود. رئیسعلی دلواری پس از اینكه نیروهای اشغالگر انگلیس بوشهر را به تصرف درآوردند، با شجاعتی مثالزدنی به مقابله با متجاوزان پرداخت و ضربات سختی بر پیکره ایشان وارد آورد. بعد از اشغال بوشهر در رمضان سال ۱۳۳۳ هجری قمری، نیروهای انگلیسی قصد تصرف دلوار را می كنند. محلی كه پیش از آن، چند بار سربازان انگلیسی به آنجا حمله کرده و هر بار شکست خورده بودند.
رئیسعلی همراه با یاران خود برضد انگلیسی ها وارد جنگ شده و نیروهای متجاوز را كه قریب به پنج هزار نفر بودند، در هم می کوبد قیام مردم تنگستان در مجموع ۷ سال به طول میکشد و در این مدت، دلیران تنگستان، دو هدف عمده را پیگیری می کردند: نگاهبانی از بوشهر، دشتستان و تنگستان جهت جلوگیری از نفوذ قوای بیگانه به داخل ایران و دفاع از استقلال و تمانیت ارضی میهن. با کودتای ضد انقلابی کلنل لیاخوف روس علیه مشروطه‌خواهان در ۱۳۲۶ هجری قمری و به توپ بستن مجلس شورای ملی، رئیسعلی به همراه سیدمرتضی علم‌الهدی اهرمی به مبارزه علیه استبداد صغیر پرداخت. در سال ۱۳۲۷ هجری قمری با همراهی یارانش بوشهر را از لوث عناصر مستبد وابسته به دربار پاکسازی کرد و اداره گمرک و انتظامات و دیگر ادارات را تسخیر نمود.
این کار دلیران تنگستان بر انگلیسی ها که اداره گمرکات را در اجاره داشتند سخت گران آمد و بدین سبب ایشان برای تضعیف مشروطه و تداوم سلطه بر زندگی اقتصادی و سیاسی جنوب ایران به جنگ با دلیران تنگستانی پرداختند و در این راه از دیگر خوانین جنوب ایران نیز کمک گرفتند. جنگ میان رئیسعلی و دلیران تنگستان و انگلیسی ها و خوانین همراه ایشان بطور پراکنده تا ماه شوال ۱۳۳۳ هجری قمری و نهایتا انگلیسی ها نتوانستند بر رئیسعلی و یارانش برتری یابند.
تا این که در هجوم ایشان به بوشهر در شب ۱۲ شهریور ۱۲۹۴ هجری خورشیدی مقارن با سوم سپتامبر ۱۹۱۵ میلادی زمانیکه رئیسعلی در ناحیه ای به نام تنگک صفر قصد شبیخون زدن به نیروهای انگلیسی را داشت، از پشت مورد هدف گلوله یکی از همراهان خائن قرار گرفت و به شهادت رسید. مبارزات رئیس علی دلواری برگ زرینی در مبارزه ایرانیان با استعمار انگلیس می باشد و شخص رئیسعلی دلواری سرانجام در حین مبارزه با متجاوزان و دشمنان ایران زمین و در سن ۳۳ سالگی به شهادت رسید و ازین روی سالروز شهادت وی در تقویم کشورمان به نام روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس نامگذاری شده است. @Sahamnewsorg
