2016-04-22 23:55:00
پهنک برگ گیاه بارهنگ ، شبیه زبان گوسفند است، ۳ تا ۷ رگبرگ طولی مشخص دارد و گلآذین آن به صورت خوشهی باریک و کشیدهای است که در انتهای پایک بلند و بدون انشعاب خود قرار دارد.
این گلآذین در هنگام رسیدن، دارای بذرهای فراوان و انبوهی است، تخم بارهنگ عبارت از دانههای ریز قهوهای تیره متمایل به سیاه است و چنانچه در آب قرار گیرد، لایهی رویی آن با ایجاد لعاب، تورم آن را سبب میشود.
بارهنگی که در طب سنتی بیشتر از آن استفاده میکنند، گیاه Plantago major یا لسانالحمل کبیر است، گیاه Plantago lanceolata نیز که آن را به اسامی بارهنگ سرنیزهای (بارهنگ کاردی) یا لسانالحمل صغیر مینامند، خواص مشابهی دارد و آن را نیز مورد استفاده قرار میدهند.
گیاه بارهنگ معمولاً به صورت علف هرز در مکانهای مرطوب مانند حاشیهی جویهای آب، مزارع، باغها، باغچهها و فضاهای سبز شهری و خانگی میروید و به راحتی در دسترس انسان قرار دارد.
در ترکیبات شیمیایی گیاه بارهنگ، گلیکوزیدی به نام اوکوبین و موادی همچون پلانتاژین و ساپونین وجود دارد همچنین در تخم بارهنگ، مقدار زیادی مواد گلوتینی، اسید پلانتئونولیک، اسید سوکسینیک، آدنین، کولین، اکوبین و هولوزید پلانتئوز وجود دارد و نیز تخم بارهنگ حدود ۱۰ درصد مواد روغنی دارد، روغن بارهنگ زردرنگ است و بویی مطبوع و طعمی شبیه روغن گردو دارد.
طبق آنچه در منابع مختلف ازجمله ذخیرهی خوارزمشاهی، صیدنه ابوریحان بیرونی، قانون ابوعلی سینا، الابینه عن حقایقالادویه ابومنصور هروی و تحفه حکیم مۆمن در خصوص خواص و کاربردهای این گیاه آمده است، باید گفت طبع بارهنگ، سرد و خشک در درجهی دوم است همهی بخشهای گیاه بارهنگ شامل برگ و ریشه و دانهی آن، مصارف دارویی دارد؛ اما، برگ و ریشه آن را بیشتر به صورت استعمال خارجی و تخم بارهنگ را بیشتر به صورت مصارف داخلی استفاده میکنند.
بارهنگ، اثر قابض و نرم کنندگی دارد و به عنوان تببر، تصفیه کنندهی خون، آرامکننده و رافع تحریکات مجاری تنفسی و ادراری مطرح است همچنین بارهنگ در رفع ناراحتیهای آسم آمفیزم، اسهالهای ساده و صفراوی، خونریزیهای دستگاه گوارش، ورم مخاط دهان، درد دندان و حتی درد گوش، موثر است.
برگهای تازهی بارهنگ، خواص ضدباکتریایی قوی دارد؛ به همین جهت، برای التیام زخمها، جراحتها و سطوح ملتهب و آزردهی بدن مورد استفاده قرار میگیرد. مالیدن له شدهی برگ تازه و تمیز بارهنگ بر روی زخمها ضمن این که آنها را از چرکی شدن محافظت میکند، باعث التیام آنها نیز میشود همچنین کاربرد این گیاه برای زخمهای کهنه و چرکی شدید نیز سبب باز شدن سر زخم و خروج چرک و در نهایت، بهبود زخم میشود.
برای قطع خونریزی و رفع درد ناخن (عقربک)، ناراحتیهای پوستی و جوشهای صورت و نیز فروکش کردن ورم صورت ناشی از آبسه (پیله) دندان، توصیه شده است.
پانسمان زخمها با پخته برگ تازه بارهنگ نیز در بهبود آنها اثر تسریعکنندگی دارد.
جوشانده برگ بارهنگ همراه با گُلهای اکلیل الملک (یونجه باغی زرد) و گل گندم، به صورت مایع شستشوی چشم، در رفع ورم ملتحمه بسیار مۆثر است، برای تهیهی این محلول، ۱۰ گرم برگ بارهنگ را به همراه مقدار کمی از دو گُل یادشده در ۱۵۰ گرم آب جوش، دم میکنند.
برای درمان بیماریهای ریوی، برگ تمیز و شسته شدهی بارهنگ را روی پارچهی تمیزی پهن میکنند تا خشک شود سپس آن را خرد میکنند و شیره آن را میگیرند و هموزن آن، عسل اضافه کرده به مدت ۲۰ دقیقه، دم میکنند. مصرف این دمکرده برای بیماریهای ریوی بسیار مفید است.
از مخلوط ۱۰ درصد پودر برگ بارهنگ با وازلین، پمادی به دست میآید که مالیدن آن روی زخمهای چرکین و دردناک، سبب بهبود آنها میشود و به سرعت، چرک را میخشکاند.
987 views20:55