فرهنگ به معنای خاص به سرمایهی معنویِ یک قوم گفته میشود، و | سرو سخنگو (دکتر اسلامی نُدوشن)
فرهنگ به معنای خاص به سرمایهی معنویِ یک قوم گفته میشود، و این همه آثار ادبی و هنری و فکری را در بر میگیرد؛ همهی آنچه از درونِ او سرچشمه گرفته، و در برون، تجلّیِ خود را در «سازندگی» یافته است. این سازندگی اگر بیشتر متوجّه برآوردنِ حوائجِ مادّی و جسمانیِ اجتماع باشد، نامِ تمدّن به خود میگیرد؛ و اگر بیشتر ناظر به اقناعِ نیازهای معنوی و غیرانتفاعی و غیر قابل تقویم او باشد، نام فرهنگی؛ ولی غالباً این دو با هم پیوستگی مییابند. فرهنگ نشانهی «کار» و نشانهی «انتخاب» است. انتخاب یعنی به آنچه هست قانع نبودن و بهتر جُستن، از اینرو فرهنگ جنبهی کیفی دارد نه کمّی. نابجا نخواهد بود اگر انسان را در یکی از تعریفهایش موجودِ فرهنگی بخوانیم. موجود فرهنگی کسی است که در زندگی به سطح و به آنچه برآورندهی حوائجِ اوّلیّه است اکتفا نمیکند، طالبِ عمق و زیبایی نیز هست. این عمق در چیست؟ جُستن چیزی در ورای آنچه به وسیلهی حواس دریافت میشود... از سوی دیگر به کمک فرهنگ است که زمانِ گذشته به حال پیوند میخورد، و دنیای حال که حالتِ سطح دارد، بُعد و ژرفا به خود میگیرد. پس حاصلِ فرهنگ این میشود که انسان برگزیدهتر و باروَرتر و بیشتر زندگی کند. عمرهای کوتاهِ شصت سال و هفتاد سال نمیتوانسته است بشر را راضی بکند. این گذرندگی، یا به قول گذشتگانِ ما «سپنجی» بودنِ حیات میبایست چارهای برایش اندیشیده شود؛ راه در این جُسته شد که کیفیّت، جبرانِ کمّیّت بکند و فرهنگ به وجود آمد. بشر، بدین گونه توانست آستانهی محدودِ زندگیِ خاکی را در نَوَردد، و به کمکِ تاریخ و ادبیات و هنر، به گذشتهی دور برود، و نیز با ایجادِ آثاری که گمان میکند بعد از او بر جای خواهد ماند، حیاتِ خود را در آینده بگسترد.
#فرهنگ_و_شبهفرهنگ
کانال دکتر محمّدعلی اسلامی نُدوشن @sarv_e_sokhangoo