'اختلاف خلق' از منظر حافظ و مولانا سلام آقای حبیب‌وند گرامی | ساسان حبیب‌وند
"اختلاف خلق" از منظر حافظ و مولانا
سلام آقای حبیب‌وند گرامی در ابتدا از مطالبی که در رابطه با جهان‌بینی مولانا ارائه می کنید تقدیر و تشکر می کنم. همان طور که مستحضر هستید حافظ بیتی دارد با این محتوا:
جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه چو ندیدند حقیقت ره افسانه زدند
همچنین مولانا در همین رابطه می‌گوید:
بل حقیقت در حقیقت غرقه شد زین سبب هفتاد و بل صد فرقه شد
سوالی که داشتم این بود که اولا واژه‌ی "غرقه" در اینجا دقیقا به چه معناست؟ دوما آیا می توان گفت که حافظ و مولانا دیدگاه های متفاوتی را در این رابطه دارند؟ به عبارت دیگر این اصل مد نظر عرفا که مدعی وحدت در عین کثرت است در این دو بیت نقض نمی‌شود؟ بسیار سپاسگزارم
سلام و درود به شما عزیز تا جایی که می‌فهمم، سخن حافظ و مولوی در اینجا باهم تعارضی ندارد بلکه برعکس، به دو وجه از یک چیز اشاره دارد. به عبارتی، این دو گفته، مکمل یکدیگر است. حافظ به خطا و گمراهی آدم‌ها اشاره می‌کند و مولوی علت این خطا و گمراهی را ذکر می کند.
حافظ، از اختلاف انسان‌ها در فهم و تعبیر حقایق سخن می‌گوید. حرف حافظ این است که انسان‌ها از جایی که قادر به نفوذ به ورای ظاهر نیستند، به‌ناچار، به حدس و گمان و افسانه‌پردازی متوسل می شوند. اما مولوی، مطلب را یک پرده جلوتر می‌برد و علت این خطا را نشان می‌دهد. حرف مولوی این است که حقایق جهان، در ظاهر، معکوس و وارونه است و همین، باعث اشتباه آدم‌های سطحی و ظاهرنگر می‌شود.
مقصود از "غرقه شدن"، پوشیده شدن و مخفی شدن است. آنچه که در ظاهر می‌بینیم حقیقت است، آنچه هم که از نظر ما پنهان است، باز حقیقت است، منتها حقیقت اول توسط حقیقت دوم، پوشانده و در حجاب شده است تا معلوم شود چه کسانی پرده‌های ظاهر را پاره می‌کنند و به حقایق اصیل دست می‌یابند. شاد و شکوفا باشید @sasanhabibvand
